Nieuwe uitbarsting over referendum dreigt

De Venezolaanse Verkiezingsraad oordeelde woensdag dat meer dan de helft van de bijna 3,5 miljoen handtekeningen die de oppositie heeft verzameld onder een aanvraag voor een referendum, twijfelachtig of gewoon ongeldig zijn. 1.180.000 handtekeningen zouden op formulieren staan waarop hetzelfde handschrift meermaals voorkomt. Die handtekeningen zullen nader worden onderzocht. Andere formulieren met nog eens 800.000 handtekeningen zouden om andere redenen ongeldig zijn of ook vragen opwerpen.

Dat wil zeggen dat de raad amper anderhalf miljoen handtekeningen onder de aanvraag voor het referendum heeft goedgekeurd. Voor een volksraadpleging die Chávez eventueel kan dwingen vervroegd op te stappen, zijn minstens 2.436.083 handtekeningen nodig - 20 procent van het Venezolaanse kiespubliek.

De regering en de oppositie in Venezuela beschuldigen elkaar wederzijds van een staatsgreep. Volgens de Democratische Coördinatie, de koepel van organisaties en partijen die Chávez weg willen, bezondigt de Verkiezingsraad zich aan verregaande fraude tegen de grondwet, de wet en de soevereiniteit van het volk. Henry Ramos, de secretaris-generaal van de grootste oppositiepartij Acción Democrática, heeft vanaf vandaag (donderdag) verzamelen geblazen voor protestacties voor het conferentiecentrum waar vrijdag een top met hoge vertegenwoordigers van 19 landen uit Azië, Afrika en Latijns-Amerika begint.

Die acties vindt de Venezolaanse regering dan weer ongehoord. Vice-president José Vicente Rangel beschuldigde de Democratische Coördinatie ervan een derde staatsgreep tegen de grondwet en te democratie op gang te brengen - na de coup van april 2002 en de algemene staking van 63 dagen die op 2 december 2002 een aanvang nam. De toon is vergelijkbaar - er wordt opgeroepen de rechtsstaat te negeren en verkozen gezagsdragers weg te werken. De Venezolaanse overheid heeft 7.000 militairen opgetrommeld om de top van de G 15 te kunnen laten doorgaan.

Fernando Jaramillo, een medewerker van de missie van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) die bemiddelt in het conflict tussen tegenstanders en aanhangers van president Chávez, heeft voorgesteld dat de Verkiezingsraad een representatief staal van de petitieformulieren waarrond vragen zijn gerezen, zou overmaken aan de missie. Die zou dan kunnen verifiëren of er inderdaad gefraudeerd is. De raad lijkt niet geneigd daarop in te gaan.

De handtekeningen waarover twijfels bestaan, worden wel niet zomaar vernietigd. De Verkiezingsraad wil een procedure uitwerken waarbij burgers die op die twijfelachtige formulieren voorkomen, officieel zouden kunnen bevestigen dat ze de petitie inderdaad hebben ondertekend. De vraag is hoeveel tijd daarvoor nodig zal zijn. In elk geval speelt het uitstel in de kaart van de regering. Als Chávez in een eventueel referendum wordt weggestemd, moeten er volgens de grondwet alleen nieuwe presidentsverkiezingen komen als de president de helft van zijn ambtstermijn nog niet achter de rug heeft. Dat is op 19 augustus het geval. Als het referendum later komt en slecht uitvalt voor Chávez, wordt hij opgevolgd door zijn vice-president.