Obama onder druk door kernproef Noord-Korea

De ondergrondse test leek grotere explosieve kracht te hebben dan twee eerdere Noord-Koreaanse testen in 2006 en 2009. Zowel “haviken als duiven” vinden dat het incident aanleiding moet zijn voor een beleidswijziging in Washington.

“De kernexplosie bewijst dat het Amerikaanse beleid faalt en dat we een nieuwe weg moeten inslaan”, zei Michael Austin van het neoconservatieve American Enterprise Institute (AEI). Hij riep op tot een veel agressiever beleid om te voorkomen dat Pyongyang massavernietigingswapens of rakettechnologie exporteert. Ook zouden er sancties moeten komen tegen China, als dat land weigert mee te werken.

“Strategisch geduld, dus niet praten, werkt niet”, zegt ook Joe Cirincione, voorzitter van het Ploughshares Fund, een groep voor ontwapening. “In de afgelopen twaalf jaar was er meestal geen dialoog met Noord-Korea en in die tijd heeft het land vier rakettesten en drie kernproeven gedaan. Op momenten dat we wel in gesprek waren, werd er niet getest.”

Cirincione wil een nieuwe ronde sancties en meer druk op Noord-Korea. “Maar ik verwacht niet dat dat veel helpt. De VS moeten het initiatief nemen tot directe gesprekken met Noord-Korea.”

Provocatie

De kernproef van dinsdag riep afkeurende reacties op van de machtige landen in de wereld, inclusief China, Noord-Korea’s belangrijkste bondgenoot. President Obama noemde de actie van Pyongyang “zeer provocerend” en riep op tot “snelle en geloofwaardige actie” door de internationale gemeenschap. De VS hebben al aangekondigd samen met Zuid-Korea aan maatregelen te werken. Ook de VN-Veiligheidsraad bezint zich op maatregelen.

Sinds zijn aantreden heeft Obama een beleid van ‘strategisch geduld’ gevoerd, met de bedoeling aan te sturen op normalisering van de bilaterale betrekkingen en concrete stappen van Pyongyang om zijn kernwapenprogramma te stoppen.

Vorig jaar februari dacht de regering een doorbraak te hebben bereikt, toen Pyongyang in ruil voor 240.000 ton voedselhulp besloot af te zien van proeven met langeafstandsraketten. Een paar weken later kondigde Noord-Korea echter aan een satelliet te gaan lanceren met een meertrapsraket. Hoewel Washington waarschuwde dat een dergelijke lancering gezien zou worden als een schending van het akkoord, ging de lancering toch door. De raket belandde echter vlak na de lancering in de Gele Zee.

Zespartijenoverleg

Afgelopen december lanceerde Pyongyang een andere meertrapsraket. Die wist wel met succes een satelliet in een baan om de aarde te brengen. Een actie die ook meteen zorgen opriep, omdat hij liet zien dat Noord-Korea al verder was dan gedacht op het gebied van intercontinentale ballistische rakettechnologie. De actie werd scherp veroordeeld en er volgden sancties door de VN-Veiligheidsraad – inclusief China.

Sinds Noord-Korea vorige maand de suggestie wekte ook een kernproef voor te bereiden, hebben zowel de VS als China – en andere leden van het Zespartijenoverleg (Japan, Zuid-Korea en Rusland) gewaarschuwd met extra sancties te zullen komen. Maar Pyongyang negeerde die waarschuwingen.

Voor Noord-Korea gelden al zoveel sancties, dat er nauwelijks nog mogelijkheden zijn behalve een oorlog. De enige serieuze externe druk kan nog worden uitgeoefend door China, dat brandstof levert en andere essentiële hulp biedt. Maar terwijl Noord-Korea de Chinese verzoeken om niet te testen negeert en weigert de Zespartijengesprekken te hervatten, is China bang dat het afsnijden van de steun resulteert in het ineenstorten van het regime.

“China zit in een zeer moeilijke positie”, zegt Alan Romberg, Noordoost-Azië-specialist bij het Stimson Center. “Aan de ene kant wil China niet dat Noord-Korea herenigd wordt met Zuid-Korea, dat een nauwe bondgenoot is van de Verenigde Staten. Aan de andere kant is het interessant te zien hoe China gereageerd heeft voor en na de test. China heeft zich zeer duidelijk uitgesproken tegen de test en zelfs de Noord-Koreaanse publiekelijk op het matje geroepen. Het nieuwe leiderschap in China lijkt minder geduld te hebben met Noord-Korea dan het oude.”

Het Chinese ongeduld wordt waarschijnlijk niet alleen gevoed door het weigerachtige gedrag van Noord-Korea, maar ook door zorgen in Beijing dat het land met zijn huidige koers de regio destabiliseert. “Als Noord-Korea op deze manier blijft testen, zal dat in Zuid-Korea en Japan leiden tot een debat over de vraag of zij niet ook zelf kernwapens moeten ontwikkelen”, zegt Cirincione.