Olifant moet wijken voor WK cricket

De mascotte van het WK cricket is een blauwe olifant, die Stumpy werd gedoopt. De kans is groot dat hij enkele echte olifanten ontmoet tijdens het toernooi aangezien sommige wedstrijden buiten hoofdstad Colombo worden gespeeld.

Een van die plaatsen is Hambantota, 200 kilometer ten zuiden van de hoofdstad. Het nieuwe cricketstadion is een van de grote projecten voor de regio, samen met een pas geopende haven. Er zijn ook plannen voor een luchthaven, een uitbreiding van de spoorwegen en nieuwe autowegen.

Door de snelle ontwikkeling in plaatsen als Hambantota is de natuurlijke habitat van de olifant kleiner geworden. Steeds vaker komt de olifant in conflict met de mens. Vorig jaar alleen stierven meer dan 220 olifanten na een confrontatie met mensen; daarbij kwamen naar schatting ook 50 mensen om.

Het stadion van Hambantota bevindt zich in het hart van het olifantgebied. Het toont hoe dergelijke projecten haaks staan op duurzame ontwikkeling, zegt natuurbeschermer Manori Gunawardena. “Ontwikkeling moet ook rekening houden met in het wild levende dieren, anders overleven die het niet. Olifanten overbrengen naar nationale parken of weg van ontwikkelingszones is niet het antwoord voor dit probleem.”

Gefragmenteerd landschap

Gunawardena vraagt dat er plannen komen om een herhaling te voorkomen van de gevolgen van het Mahaweli Development Programme. Door dit massale ontwikkelingsprogramma in de jaren tachtig, in het centrum en noordwesten van Sri Lanka, moest de olifant zich terugtrekken in steeds kleinere jungles. “Mahaweli creëerde een gefragmenteerd landschap, de dieren hadden geen ruimte meer om rond te trekken.”

Zelfs drie decennia na de start van het ontwikkelingsprogramma blijven de conflicten tussen mens en olifant aanhouden, vaak in de vorm van een soort kat-en-muisspel. In Konweva, 170 kilometer van Colombo, komen de olifanten ‘s avonds de jungle uit en trekken ze de rijstvelden in. Daarbij steken ze de weg over vlak voor een militair kamp. Milieubeschermers zeggen dat de situatie in dorpen zoals Konweva het gevolg is van de inkrimping en opdeling van de traditionele graasgebieden van de dieren.

Afsluitingen

Er wordt nu een poging ondernomen om dat te veranderen. Via proefprojecten die gefinancierd worden door de Wereldbank, wil Sri Lanka mens en olifant beter laten samenleven. “Van conflict naar co-existentie van mens en olifant, dat willen we doen”, zegt Sumith Pilapitiya, milieuexpert bij de Wereldbank. De fundamentele verandering is dat het probleem nu ook vanuit het standpunt van het dier wordt bekeken.”

Midden 2011 worden negen nieuwe proefprojecten gelanceerd, vijf in de zuidelijke, vier in de noordwestelijke provincies. Aan de projecten ging jaren onderzoek vooraf. Voor het eerst werken de overheidsdiensten voor natuurbehoud en bosbeheer samen.

Een van de maatregelen is de plaatsing van elektrische afsluitingen. Dat wordt nu al gedaan in Sri Lanka, bijvoorbeeld aan de rand van nationale parken, maar olifanten vernielen die afsluitingen vaak als vlakbij aan landbouw wordt gedaan. De nieuwe afsluitingen zullen daarom voortaan op plaatsen komen die afhangen van de zwerfpatronen van de olifanten.  Als er nieuwe menselijke ontwikkeling is, dan komen er niet alleen afsluitingen rond het project zelf maar ook rond de dorpen in de buurt. Milieubeschermers vragen dat ontwikkelaars voor de kosten van de bescherming van de dorpen opdraaien en ze niet op de overheid verhalen.

Jayantha Jayewardene van de Asian Elephant Specialist Group heeft uitvoerig onderzoek gedaan naar menselijke doden als gevolg van aanvallen door olifanten. Hij stelde vast dat de meeste doden vermeden hadden worden. Meer dan 60 procent van de doden was een gevolg van dronkenschap, waarbij mannen overmoedig reageerden in hun confrontatie met de olifant. “Als de dorpeling weten hoe de olifanten zich gedragen, zullen ze de olifanten ‘s nachts leren vermijden en zelfs in harmonie kunnen leven met de olifanten.”