"Ontlastingszwembad" bedreigt drinkwater Haïti

“Poepoe” of “kaka”, zoals dat in het Creools heet, is de belangrijkste drager van de cholerabacterie. De eerste infectie kwam waarschijnlijk van ontlasting in een rivier, maar het gevaar is niet geweken, want er is geen enkele plaats in Haïti met riolering of zuiveringsinstallatie. Slechts 19 procent van de bevolking heeft toegang tot een toilet of een latrine.

Latrines zijn vol

“Mensen doen hun behoefte aan de randen van het kamp”, zegt Renol Jeudi Jean, manager van het vluchtelingenkamp Bon Berger, ten zuiden van de hoofdstad. Volgens hem waren de latrines in zijn kamp vijf maanden geleden al “gevuld”.

“Drinkwater behandelen kan snel gebeuren”, zegt Pierre-Yves Rochat, hoofd van het plattelandsprogramma van Dinepa, het directoraat voor drinkwater en sanitatie. “Daarom zijn we daarmee begonnen. Maar in de volgende fases van de Nationale Strategie in de Strijd tegen Cholera ligt de grote focus op de ontlasting.” In dat kader moeten onder meer zuiveringsinstallaties worden gebouwd in alle tien departementen van het land.

Er zijn al minstens 2600 mensen aan cholera overleden en meer dan 63.000 in een ziekenhuis opgenomen. In sommige departementen, waar geen wegen en ziekenhuizen zijn, is het sterftecijfer bijna 15 procent.

Intussen moeten mensen het doen zoals ze al twee eeuwen doen: in het gras, in de rivier of in plastic zakken die vervolgens op de vuilnishoop worden gegooid, of in een sloot. Daar ligt de ontlasting dan dagen en weken open en bloot te wachten op de regen, die het gaat meenemen door de sloppenwijken aan de kust de zee in.

Mensen met een latrine huren trucks om ze te legen, of ze roepen de hulp in van zogenaamde bayakou, mannen met karren die ‘s nachts hun werk doen. Die stortten het afval tot begin dit jaar waar ze maar wilden. Toen er nieuwe vluchtelingenkampen uit de grond sprongen en duizenden mobiele toiletten werden neergezet, besloot Dinepa één stortplaats aan te wijzen, aan de rand van Cité Soleil.

Ontlastingszwembad

Dit “ontlastingszwembad” is echter ook bijna vol. “Het is een kwestie van weken”, waarschuwden de VN op 1 december. Behalve dat ligt de stortplaats ook nog eens boven een van de belangrijkste grondwatervoorraden. Veel mensen zijn bezorgd dat met cholera besmette ontlasting door de grond naar het drinkwater sijpelt, waar veel drinkwaterbedrijven dagelijks duizenden liters uit oppompen.

“Het gevaar bestaat dat de bacterie van daaruit de zee kan bereiken”, zei dr. Homero Silva van de Pan-Amerikaanse Gezondheidsorganisatie vorige week. “De bacterie kan jaren leven.” Volgens hem is dat eerder gebeurd in Peru, waar een uitbraak van cholera zich verspreidde onder honderdduizenden mensen in Latijns-Amerika.

Deskundigen roepen nu op het water in de hele regio op de bacterie te onderzoeken en om de stortplaats te reinigen als die inderdaad besmet blijkt te zijn. Dat kan gebeuren zodra de bouw van een zuiveringsinstallatie in Titayen klaar is.

Intussen groeit de ongerustheid in Duvivier, een gemeenschap dichtbij de stortplaats. “We kunnen niet tegen de stank en met de cholera is het ook nog gevaarlijk geworden”, zei Salvatory St. Victor van een lokale organisatie op 15 december. Drie dagen later werd een van hen tijdens een protestdemonstratie neergeschoten door de politie.