Onzekerheid troef na gewelddadige verkiezingsprotesten

De DPP van huidig president Chen Shui-bian haalde zaterdag 50,12 procent van de stemmen - 0,2 procent meer dan de nationalistische Kwomintang van Lien Chan. Lien Chan betwist de geringe overwinningsmarge waardoor huidig president Chen kan aanblijven. Over een week zou een formeel juridisch onderzoek van start gaan, maar aanhangers van Lien trokken al dit weekend de straat op om een onmiddellijke hertelling te eisen. Zondag trotseerden ze met ongeveer 10.000 de striemende regen om tien uur lang te protesteren voor het kantoor van de president in Taipei. De demonstranten scandeerden ‘ongeldig’ en zwaaiden met vlaggen van de alliantie van de oppositie, die bestaat uit de Kwomintang en de ‘People First Party’. Er is geknoeid met de verkiezingen, stond te lezen op een bord dat ze meevoerden. Een meisje van ongeveer twintig toonde trots haar blote buik waarop het Chinese karakter voor ‘leugenaar’ getekend stond. De oppositie beschuldigt president Chen ervan dat hij voordeel heeft gehaald uit de mislukte moordaanslag van 19 maart. Sommigen menen zelfs dat hij die zelf zou hebben geënsceneerd. Chen raakte de dag voor de verkiezingen licht gewond door een kogel in de buik toen hij op tournee was in Zuid-Taiwan.

In andere steden van het eiland liepen de protestbetogingen uit op geweld toen aanhangers van de Kwomintang slaags raakten met volgelingen van de DPP. De politie moest uitrukken om de kalmte te herstellen. Zo waren er zaterdagavond gewelddadige schermutselingen in Kaoshiung in het zuiden van het land. Mensen raakten gewond en een motorfiets werd in brand gestoken. Ook in Taichung werd het zondagochtend heet op straat. Kwomintang-aanhangers gooiden er ramen in en wierpen stenen naar het plaatselijke gerechtsgebouw.

Om te bewijzen dat de aanslag op Chen Shui-bian geen schijnvertoning was, hebben de diensten van de president close-upfoto’s laten zien van Chen die bewusteloos op de operatietafel lag en tijdens zijn herstel in het ziekenhuis. Pas na lang aarzelen heb ik daarmee ingestemd, deelde Chens arts uit het Chi Mei-ziekenhuis in Tainan mee op de nationale televisiezender. Ik geef normaal nooit vertrouwelijke gegevens over mijn patiënten vrij - en zeker niet als het om onze nationale leider gaat. Toch kunnen ook die foto’s niet iedereen overtuigen.

James Soong, leider van de People First Party en ‘running mate’ van Lien Chan, lanceerde een openlijke oproep tot de president: Wij vragen hem samen met ons in een tempel voor onze Shen (een Chinese god, nvdr.) te zweren dat hij geen oneerlijke middelen heeft gebruikt om deze verkiezingen te winnen. Ook taxichauffeur Lai Jun-xian heeft zijn twijfels. Het is toch belangrijk dat de president ons vertrouwen wint? Waarom toont hij ons dan niet even zijn buik op televisie? Hoe kunnen wij weten dat de foto’s van de wonde die in de krant hebben gestaan, inderdaad van de president zijn? Sommige politieke commentatoren in Taiwan menen dat Chen bang is om in te gaan op de uitdaging van de oppositie. Als de DDP volledig eerlijk en correct heeft gehandeld tijdens de verkiezingen, waarom stemt Chen er dan niet mee in om de stemmen onmiddellijk te laten hertellen? vraagt professor Chang Lin-wei van de universiteit van Taiwan zich af. Moeten we echt wachten op de wettelijke procedure om het zenuwachtige publiek te kalmeren?

De bitsige discussies tussen winnaars en verliezers hebben de aandacht enigszins afgeleid van de werkelijke inzet van de verkiezingen. Er stonden belangrijke onderwerpen op de agenda, zoals de recente economische recessie en vooral de relaties met buurland China. China beschouwt Taiwan als onderdeel van zijn territorium en dringt al lang aan op een politieke hereniging. De DPP van president Chen lijkt voorstander van de formele onafhankelijkheid van Taiwan en wijst op de democratische hervormingen die het eiland heeft doorgevoerd en de groeiende nationale identiteit. Lien Chan en zijn medestanders zouden veeleer geneigd zijn de politieke twisten met China te begraven om te komen tot meer handel en investeringen met de grote buur.

Tijdens de verkiezingen was er ook een referendum over de relaties met China. De kiezers kregen de vraag of Taiwan zich sterker moet verdedigen tegenover de 500 Chinese raketten die op het eiland gericht staan en of de Taiwanese leiders vredesgesprekken moeten aangaan met Peking. Het referendum was evenwel niet geldig, omdat de meerderheid van de kiezers er niet aan deelnam. China is tegen dit referendum. Het vreest dat het een gevaarlijk precedent zou kunnen scheppen en dat Taiwan ooit voor zijn eigen onafhankelijkheid zou stemmen. Peking noemde de mislukte oefening van zaterdag een ‘uitdagende poging’ om onafhankelijkheid van het ‘moederland’ te verwerven. Het referendum bleek ongeldig. De feiten bewijzen dat deze illegale daad indruist tegen de wil van het volk, aldus Chinese functionarissen in een eerste reactie op de verkiezingen in Taiwan.