Ook jacht op linkse rebellen is weer open

De drie ex-Montoneros worden ervan beschuldigd in 1980 vijftien van hun
wapenbroeders min of meer te hebben uitgeleverd aan Argentijnse militairen.
Die hebben de vijftien gefolterd en zonder pardon van kant gemaakt. Rechter
Claudio Bonadío had vorig jaar al 12 voormalige militairen in staat van
beschuldiging gesteld in verband met die moorden, daaronder ex-generaal
Guillermo Suárez Mason. Als het Argentijnse Hogerhuis en het
hooggerechtshof instemmen met de vernietiging de amnestiewetten uit 1986 en
1987, staat niets de berechting meer in de weg van de 12. Ook de zaken
tegen honderden andere voormalige militairen die betrokken waren bij de
vuile oorlog tegen opstandelingen tussen 1976 en 1983, zullen
waarschijnlijk worden heropend.

De Montoneros, een organisatie van linkse aanhangers van de voormalige
president Juan Domingo Perón, telde halverwege de jaren 70 duizenden leden,
vooral jonge Argentijnen. Maar de hevige repressie tijdens de dictatuur
(19761983) zorgde ervoor dat de verzetsgroep werd ontmanteld. In 1980 beval
de leiding, die toen in Europa in ballingschap leefde, een
“tegenoffensief”. Een groep rebellen keerde terug naar Argentinië om er het
verzet te organiseren tegen het militaire regime. De operatie werd een
fiasco. De rebellen werden gevangen genomen, gefolterd en vermoord. De
Montonero-leiding wist dat de rebellen weinig kans maakten in Argentinië,
en dus werd altijd al vermoed dat de actie eigenlijk neerkwam op een
uitlevering die misschien wel vooraf was afgesproken met de dictatuur. Maar
er is nooit klaarheid gebracht in de zaak.

Ricardo Moner Sans, de advocaat van een dochter van één van de
Montenero-slachtoffers, zegt totaal verrast te zijn door de aanhouding van
de voormalige rebellenleiders. Hij is benieuwd naar de details die tijdens
het onderzoek naar boven zullen komen. “Er werd altijd al gefluisterd dat
sommige Montenero-leiders in ballingschap gemene zaak hebben gemaakt met de
dictatuur. Er gaan zelfs geruchten dat de 15 in ruil voor geld zijn
uitgeleverd.” Maar Moner Sans zegt ook rekening te houden met de
mogelijkheid dat de beslissing van rechter Bonadío verband houdt met een
poging van de rechtelijke macht om voor enig tegengewicht te zorgen nu de
amnestiewetten die het militaire establishment grotendeels buiten schot
hielden, beginnen af te brokkelen.

Ook de Argentijnse advocaat Carlos Slepoy, die in Spanje familieleden van
de slachtoffers van de vuile oorlog vertegenwoordigt, maakt zich zorgen.
Hij hoopt dat rechter Bonadío genoeg bewijzen heeft om de aanklacht tegen
de drie Montenero-leiders hard te maken “want anders lijkt de zaak op een
poging om de theorie van de “twee duivels” weer op te rakelen.” Volgens die
visie, die ontwikkeld werd door Antonio Tróccoli, minister van Binnenlandse
Zaken onder president Raúl Alfonsín (1983-1989), was het militaire regime
niet alleen verantwoordelijk voor het politieke geweld in Argentinië dat in
de jaren 70 en 80 30.000 slachtoffers vergde. Linkse rebellengroepen,
waaronder de Montenero’s, zouden die keiharde repressie hebben uitgelokt.
Argentijnse mensenrechtenorganisaties verwerpen die visie zij stellen dat
de staat niet naar illegale middelen had moeten grijpen om de opstanden
neer te slaan.