Ook Qatar wil meer controle over online media

Het nieuwe wetsontwerp zal de Qatarese regering het recht geven om internetcodes te gebruiken waarmee ze de online activiteiten van haar burgers kan controleren. Naast ‘bedreigingen voor de staatsveiligheid of de algemene orde’ zal ook alles wat beschouwt wordt als ‘schendingen van het privéleven’ voortaan uit den boze zijn. Het is van geen belang of een bericht al dan niet juist is. Op dit moment neemt een adviesraad het voorstel in overweging voor het definitief goedgekeurd kan worden. 

Trend

Het nieuws uit Qatar komt niet als een verrassing. Inmiddels lijken alle neuzen uit de regio in dezelfde richting te wijzen. Overheden tonen zich nerveus over de stijgende populariteit van sociale netwerksites in de Perzische Golf. Het internet voorziet activisten van steeds betere manieren om op te roepen tot protest of om kritiek te uiten op de politieke elite. Ongeruste Golfstaten reageren met harde hand. Nieuwe mediawetten worden goedgekeurd, oude mediawetten worden aangepast en het aantal arrestaties van webactivisten gaat aanzienlijk omhoog.

Uitstel na overvloedige kritiek

Zelfs Koeweit, dat in de regio bekend staat om zijn relatief vrije politieke debatten, lijkt nu zijn aanpak terug te verstrengen. De voorbije jaren vervolgde het land tientallen mensen voor het beledigen van emir Sheikh Sabah al-Ahmad al-Sabah. In april veroordeelde het gerecht zelfs Mussallam al-Barrak, een prominent oppositielid, tot vijf jaar cel voor opmerkingen die hij over de heerser gemaakt zou hebben.

In april keurde de overheid de zogenaamde Unified Media Law goed. Er werd verwacht dat de wet ook voldoende steun zou vinden in het parlement bij de geplande stemming voor mei. Na een stortvloed aan kritiek van nieuwsmedia en het middenveld besloot premier Sheikh Jaber al-Mubarak echter om de stemming voorlopig uit te stellen. Hij beloofde journalisten te raadplegen over eventuele aanpassingen.

‘Volslagen intolerantie’

Een van de Golfstaten die bijzonder weinig protest toestaat is de Verenigde Arabische Emiraten (VAE). Het land verstrengde in november van vorig jaar zijn cyberwetten. Bepaald online gedrag, waaronder het ‘bespotten van een leider of het beschadigen van zijn reputatie’, wordt nu gezien als een crimineel feit. Overtreders riskeren een gevangenisstraf van minstens drie jaar. Hetzelfde geldt voor webactivisten die via internet oproepen tot demonstraties of nationale symbolen zoals de vlag of het volkslied niet respecteren. 

Sinds de invoering van de wet zes maanden geleden is het aantal arrestaties van activisten sterk gestegen. De nieuwe aanpak oogst veel kritiek, onder andere van de ngo Human Rights Watch die spreekt van een beknotting van het recht op vrije meningsuiting. Afgevaardigde voor het Midden-Oosten Joe Stork: ‘Wie bepaalt wat een belediging is en waar de rode lijn ligt? Hieruit blijkt een volslagen intolerantie voor alle publieke kritiek op de overheid.’

Twitter-vrees

In Saoedi-Arabië vreest men dat sociale netwerksites onrust in de hand zullen werken. Volgens de nieuwszender Al Arabiya is de populariteit van Twitter in het land op korte tijd geëxplodeerd. Tussen 2011 en 2012 nam het gebruikersaantal toe met 3.000 procent.

Bij recente protesten in de oostelijke provincies gebruikten manifestanten Twitter om anderen van de actie op de hoogte te brengen. Er werden ook foto’s getweet van de processen van mensenrechtenactivisten. De overheid reageerde door verschillende webactivisten te arresteren. Ook dreigt ze om Twittergebruikers te blokkeren door hun online accounts te linken met hun Saoedi-Arabische identiteitskaartnummers. En niet enkel Twitter is een mikpunt. Ook Skype, Viber en Whatsapp kregen te horen dat ze misschien uit het land verbannen zullen worden.

En ook Bahrein is niet opgezet met Twitter. Twee weken geleden veroordeelde het land nog zes gebruikers tot een jaar gevangenschap voor het verspreiden van vals nieuws op de site.