'Oorlog tegen drugs' vermindert aanbod niet

We zijn geen stap dichter bij de overwinning gekomen in de war on drugs, oordeelt Joy Olson, de directeur van het WOLA. Medio 2003 lagen de groothandels- en straatprijzen voor heroïne en cocaïne in de VS in de buurt van het laagste niveau dat de afgelopen 22 jaar werd opgetekend. Tussen 2000 en juni 2003 daalden de prijzen. Dat blijkt uit cijfers van het Office of National Control Policy (ONDCP), een orgaan van het Witte Huis. Het ONDCP hield de cijfers stil, waarschijnlijk omdat ze vernietigend zijn voor het Amerikaanse drugsbeleid.

De Verenigde Staten begonnen in 2000 massaal militaire hulp te leveren aan Colombia. Die bijstand moet het Colombiaanse leger in staat stellen de controle te verwerven over afgelegen gebieden waar coca en papavers worden geteeld. Die akkers worden ook massaal vanuit de lucht met herbiciden besproeid. Inmiddels hebben de VS al bijna drie miljard dollar gepompt in het Plan Colombia.

De VS hoopten op die manier de aanvoer van drugs naar de VS te verminderen. Colombia is de grootste producent van cocaïne en voert ook een aanzienlijke hoeveelheid heroïne uit. De redenering is eenvoudig: als de leveringen uit Colombia uitblijven, zullen de prijzen in de VS stijgen. Dat zou kopers en gebruikers ontmoedigen. Maar het plan lijkt niet op te gaan. “De prijzen zijn nu lager dan bij het begin van Plan Colombia”, stelt John Walsh, nog een analist van het WOLA.

Een anonieme medewerker van het ONDCP zegt dat het WOLA-rapport stijf staat van fouten en verkeerde interpretaties. “Het effect van Plan Colombia werd pas voelbaar vanaf augustus 2002, toen president Uribe aan de macht kwam. Tegen eind 2003 was de oppervlakte coca-akkers in het land al met een derde ingekrompen.”

Maar volgens het WOLA, dat een twintigtal onderzoekers drie jaar aan het werk zette om gegevens te verzamelen voor het rapport van 400 pagina’s, houdt de VS geen rekening met het verdringingseffect. Als cocatelers in een bepaalde regio hard worden aangepakt, verschijnen er opeens in andere streken cocaplantages. Zelfs in de buurlanden is dat effect voelbaar. “In Bolivia en Peru stijgt de productie dramatisch”, zegt Gustavo Gorriti, een Peruaanse journalist en expert in de drugshandel. Volgens hem is de grootschalige vernietiging van Boliviaanse en Peruaanse cocaplantages vanuit de lucht niet mogelijk – daarvoor is de politieke macht van de telers te groot.

Volgens het rapport hebben de massale sproeivluchten boven de Colombiaanse cocavelden al tienduizenden kleine boeren op de vlucht gedreven. De auteurs zeggen ook dat Plan Colombia bijdraagt tot de militarisering van de Colombiaanse politie en verwarring zaait tussen militaire en politietaken.

In andere landen heeft de Amerikaanse oorlog tegen drugs geleid tot onzalige allianties met omstreden politieke leiders die vaak zelf bij de drugshandel betrokken waren, zoals de voormalige Panamese president Manuel of de Peruaanse veiligheidschef Vladimiro Montesinos. De VS hebben volgens het WOLA veel te weinig oog voor democratische ontwikkeling en werken door hun repressieve aanpak sociale conflicten en politieke instabiliteit in de hand.

“Het huidige beleid werkt niet,” concludeert Coletta Youngers, een van de auteurs van het rapport. De war on drugs is ontaard in een oorlog tegen de armen en een aanval op de democratische instellingen. “We zijn hard geweest, nu is het tijd om slim te worden.” (PD)