Oosten van Bolivia komt in opstand tegen Evo Morales

President Morales, sinds vorig jaar de eerste inheemse president van Bolivia, bereidt grote sociale hervormingsplannen voor en dat is niet naar de zin van de oostelijke regio Santa Cruz. Branco Marinkovic, een grootgrondbezitter van Joegoslavische afkomst, lanceerde daar een plan “dat opofferingen vraagt” van de bevolking om de regionale autonomie te heroveren.
Dinsdag sprak Marinkovic voor duizenden aanhangers op het grootste plein van Santa Cruz de la Sierra, de regionale hoofdstad. Hij gaf de regering de schuld voor de vier doden die vorige week in het Zuid-Boliviaanse Sucre vielen bij confrontaties tussen manifestanten en politie.
Het Burgercomité Pro Santa Cruz had tot de manifestatie van dinsdag opgeroepen en kreeg de steun van onder meer ondernemers, organisaties uit de middenklasse, zelfstandigen, grondeigenaars, houthandelaars, werknemers van grote bedrijven en lokale besturen. De strijd tegen Morales was tot dusver alleen in de media gevoerd, Marinkovic bracht het verzet naar de straat.
Op straat en via internet verspreiden de oproepen tot protest zich als een lopend vuurtje. Vijf andere departementen, Beni, Pando, Chuquisaca, Cochabamba en Tarija, scharen zich achter de eis naar meer autonomie. In Santa Cruz en de vijf andere regio’s roepen de gouverneurs en rechtse burgerorganisaties vandaag op tot een algemene staking.
De spanningen zijn gestegen als gevolg van de nieuwe grondwet die Morales voorbereidt. De president wil niet alleen de natuurlijke rijkdommen recupereren maar ook gronden die ondernemers onrechtmatig verkregen hebben, aan de arme boeren geven. Het meest kwetsbare deel van de bevolking wil hij rechtstreeks ondersteunen met bijvoorbeeld premies voor lageschoolkinderen en senioren, geld dat van de regionale besturen moet komen.
De president beseft dat hij zich met de afschaffing van privileges onpopulair heeft gemaakt bij de middenklasse en rijken van Santa Cruz de la Sierra. Daar noemen ze hem “totalitair”, een “tiran”, een “moordenaar”, “een slaaf van de Venezolaanse president Hugo Chávez”. Hij reageerde op het oostelijke protest door – zoals in zijn hoogdagen als leider van cocaboeren – mee te stappen in een 18 kilometer lange mars van boeren en armen die van de senaat een maandelijks inkomen van 26 dollar eisen voor senioren.
Branco Marinkovic, die uitgestrekte gronden bezit in het oosten van het land, wil een strenge controle op de immigratie vanuit het verarmde westen van Bolivia. Hij vroeg de manifestanten dinsdag toestemming om er een radicaal statuut door te drukken, dat voorziet in zelfbestuur en andere autonomie-maatregelen die in de ogen van de regering separatistisch zijn.
De gouverneur van Santa Cruz, Rubén Costas, noemt de staking van vandaag een eerbetoon aan de slachtoffers van “het bloedbad van La Glorieta” in Sucre en een afwijzing van het “pamflet” dat de Grondwetgevende Vergadering heeft goedgekeurd. Hij kondigde gerechtelijke acties aan tegen Morales en zijn “poging om het land te verdelen, de democratie te schenden en de mensenrechten met voeten te treden.”
Morales verwijt zijn tegenstanders een “economische oorlog” te voeren, waardoor de gezinnen in het centrum en westen van het land met een tekort aan voedingsmiddelen kampen.
Het blijft voorlopig bij een spervuur van woorden. Maar door de afwezigheid van een erkend bemiddelaar kondigt zich een week van conflicten aan. Door de harde houding aan beide kanten is de kans klein dat er oplossing komt.