Opleving economie helpt Argentijnen niet aan goede banen

Het Argentijnse bruto binnenlands product is sinds 2003 gemiddeld met negen procent per jaar gestegen en de werkloosheid is het eerste kwartaal van dit jaar gezakt tot 9,8 procent, meldt het Argentijnse Nationale Instituut voor de Statistiek INDEC. Ter vergelijking: vlak na de ineenstorting eind 2001 had maar liefst 24 procent van de Argentijnen geen werk.
 
Maar het aantal ongeregistreerde werknemers, die geen sociale zekerheid hebben en geen klassieke werknemersvoordelen als betaalde vakantie of eindejaarspremie, staat nog altijd op 44 procent. Dat is amper zes procent minder dan de proportie bij het ingaan van de crisis in december 2001. Deze mensen werken vaak in de industrie: de bouw, de textielsector of de leerindustrie, maar ook in geprivatiseerde openbare bedrijven of zelfs als ambtenaren. Dan zijn er nog de mensen uit de horeca, de schoonmakers, enquêteurs, leveranciers en mensen die op een klantendienst werken.
 
Wat er gebeurt is dat grote bedrijven kleinere inhuren, die op hun beurt mensen aanwerven zonder sociale zekerheid en arbeidsvoordelen. “Toen outsourcing een algemeen verschijnsel werd, hebben andere landen wetten uitgevaardigd om te zorgen dat grote bedrijven verantwoordelijkheid opnamen voor uitbestede werknemers door hen tot op zekere hoogte te subsidiëren”, zegt Noemí Giosa Zuazúa van het Argentijnse Interdisciplinaire Centrum voor de studie van Openbaar Beleid. “In Argentinië zijn er nog altijd geen vergelijkbare normen of regels.”
Om het fenomeen van de ongeregistreerde arbeid tegen te gaan, voerde de overheid in 2003 het Nationale Plan voor de Werknemerregularisatie in, dat over het hele land 400.000 inspecties uitvoerde. Het aandeel ongeregistreerde werknemers daalde in vier jaar tijd evenwel maar van 47 tot 44 procent, wat analisten doet besluiten dat de controles niet volstaan.
 
“Het volstaat niet langer om een bedrijf te inspecteren; wat we nodig hebben is regelgeving voor outsourcing en onderaannemning”, zegt Giosa Zuazúa. Volgens haar negeert de overheidsstrategie de veranderingen in de productieketen in arbeidsintensieve sectoren als textiel en schoenen. Multinationals besteden de productie uit aan sweatshops waarin vooral mensen zonder papieren in omstandigheden werken die grenzen aan slavenarbeid. Ook de grote geprivatiseerde bedrijven huren bijvoorbeeld andere firma’s in voor onderhoudsteams die in slechte omstandigheden moeten werken.
Haar analyse wordt onder meer bevestigd door Ernesto Kritz van de denktank Stichting voor Arbeidsstudies. De Stichting publiceerde deze maand een rapport over het thema. Daarin staat onder meer dat de werkloosheid in 1994 vergelijkbaar was met die van vandaag, maar dat het percentage mensen dat in de informele economie werkt nu 13 procent hoger ligt. Dat toont volgens de Stichting duidelijk aan dat de kwaliteit van de arbeidsplaatsen is verslechterd.
“De kloof tussen de formele en de informele arbeidsmarkten is nog nooit zo groot geweest”, zegt ook Artemio López van het peilingbureau Equis. Volgens nationale statistieken van INDEC verdienen ongeregistreerde werknemers gemiddeld 37 procent van wat hun geregisterde collega’s verdienen. In 2003 lag dat nog op 49 procent. Vier op de tien werknemers uit de informele sector is arm. Ook López roept op om hier met specifieke beleidsmaatregelen iets aan te doen.
Het ministerie van Arbeid houdt het voorlopig op het opvoeren van het aantal inspecties.