Paramilitairen schenden eigen staakt-het-vuren

In januari en februari zouden de doodseskaders minstens 20 Colombianen
vermoord hebben en nog eens 19 mensen hebben doen verdwijnen. Volgens
mensenrechtenorganisaties zijn de paramilitairen in sommige regio’s ook
weer druk bezig oorlogsbelastingen te innen van de bevolking die ze
zogenaamd beschermen.

De doodseskaders werden vanaf de jaren 70 opgericht door grote landeigenaars
en het leger. Nu tellen ze naar schatting 11.000 strijders. Ze werden in
1989 buiten de wet gesteld, maar blijven goede relaties onderhouden met het
leger en plaatselijke machthebbers. Daardoor zijn ze er in geslaagd grote
gebieden onder hun controle te brengen. Meestal werd de bevolking het
grootste slachtoffer van de schermutselingen tussen paramilitairen en
linkse rebellen.

De AUC kondigde op 1 december een bestand af om de weg vrij te maken voor
vredesonderhandelingen met de regering. De paramilitaire koepel verklaarde
dat haar manschappen enkel nog naar de wapens zouden grijpen als linkse
rebellen zich op hun territorium zouden wagen. Dat het geweld nu toch weer
opflakkert, wordt voor een deel toegeschreven aan het gebrek aan samenhang
binnen de paramilitaire beweging. Het eenzijdige bestand van december werd
ondertekend door de twee leiders van de AUC, Carlos Castaño en Salvatore
Mancuso, en ook nog door 26 commandante van regionale eenheden, maar twee
andere eenheden hielden zich meteen afzijdig. Later beschuldigde Castaño
nog verscheidene andere eenheden ervan zich niet aan zijn orders te houden.

Volgens Luis Valencia, een analist van de Nationale Universiteit,
bemoeilijken de nieuwe moorden en de verdeeldheid in de paramilitaire
beweging het op gang komen van vredesonderhandelingen tussen de
paramilitairen en de regering. Sinds januari worden er tussen de twee
partijen geheime verkennende gesprekken gevoerd. De AUC-eenheden die uit
het bestand zijn gestapt, nemen daar blijkbaar op eigen houtje aan deel.

De onderhandelingen tussen de regering met de paramilitairen zijn omstreden
- sommige doodseskaders werden opgericht en gesteund door het Colombiaanse
leger waardoor de regering volgens sommigen in zekere zin met haar eigen
diensten gaat overleggen, en de paramilitairen zijn ook verantwoordelijk
voor de zwaarste mensenrechtenschendingen die de voorbije jaren in Colombia
werden gepleegd.

Maar voorstanders wijzen erop dat de gesprekken kunnen leiden tot de
ontwapening van een belangrijke partij in de burgeroorlog waarmee Colombia
al vier decennia geplaagd zit. De Colombiaanse president Alvaro Uribe zegt
te willen onderhandelen met alle conflictpartijen die het geweld afzweren -
moorden en aanslagen, maar ook ontvoeringen en andere acties waar de
burgerbevolking onder lijdt. Vredesgesprekken met de linkse rebellenlegers
die tijdens de vorige regering werden aangevangen, leverden niets op en
werden kort voor het aantreden van Uribe afgebroken.