Peking offert historische stad op aan megalomane toekomstdroom

Burgemeester Wang Qishan schilderde het stadsparlement van Peking vorige week hoe de stad tegen 2020 totaal gemoderniseerd zal zijn en de infrastructuur van een wereldmetropool zal hebben. Pas dan is de hoofdstad volgens hem klaar om een evenwicht te beginnen zoeken tussen economische groei en menselijke ontwikkeling

Niet iedereen vindt dat de juiste volgorde.

De voorbereidingen voor de Olympische Spelen in 2008 geven Peking nu al een nieuw gezicht. Aan een adembenemende snelheid verschijnen brede lanen en ringwegen, imposante ministeries en banken en gigantische stadiums, torens en winkelcentra. Onafhankelijke experts schatten het prijskaartje op meer dan 80 miljard euro.

Maar zelfs sommige toparchitecten uit Peking zijn niet onverdeeld enthousiast. De planning is eigenlijk een puinhoop, zegt Cui Kai, een bekend architect en vice-voorzitter van het planningsdepartement van de stad. Sommigen willen de geschiedenis gewoon wegsnijden uit de stad. En er zit ook veel hebzucht achter de plannen.

Ook de Unesco spreekt van stadsontwikkelaars die in de eerste plaats aan geld denken en het op een stilzwijgend akkoord hebben gegooid met de plaatselijke autoriteiten. Volgens de VN-organisatie gaat er nauwelijks aandacht naar het bewaren van de oude binnenstad, die nochtans erkend is als werelderfgoed. Volgens de plannen zouden er van de 6000 ‘hutong’, nauwe steegjes die het centrum van het oude Peking doorkruisen, amper 25 behouden blijven. En in de nieuwe stad is ook maar plaats voor enkele tientallen van de pakweg duizend tempels die er nu staan. De ereplaatsen die bewaard blijven, worden eilandjes in een netwerk van achtvakswegen, overschaduwd door gigantische torens van staal en glas.

De toekomstdroom van Peking is zo verleidelijk dat ook andere Chinese steden staan te drummen om het voorbeeld te volgen. Daaronder Sjanghai en Guangzhou, de voor de hand liggende rivalen aan de economisch snelgroeiende oost- en zuidkust van China, maar ook Haikou, Sjenyang en nog een verbluffend aantal andere grootsteden. In het totaal azen 182 steden, of een derde van alle Chinese steden, op de titel van ‘internationale metropool’.

De ambities van deze steden worden gevoed door het wegvallen van de traditionele weerstand van de communistische overheid tegen het ontstaan van megasteden. Vroeger werd ervan uitgegaan dat een te sterke verstedelijking zou leiden tot een destabiliserende plattelandsvlucht en het verlies van landbouwgrond. Maar nu wint het argument veld dat een grotere stadsbevolking gelijkstaat met hogere consumptie-uitgaven.

Een vijfde van de wereldbevolking woont in China, maar er zijn nog maar twee steden met meer dan 10 miljoen inwoners: Sjanghai en Peking. Officieel woont 36 procent van de Chinese bevolking in de stad, maar een groot deel van die stadsbevolking leeft eigenlijk in de landelijke buitenwijken. Chinese topambtenaren verwachten dat tegen 2020 zo’n 300 miljoen plattelandsbewoners naar de steden zullen verhuizen.

Verstedelijking is gerechtvaardigd, vindt Zhang Naijian, een onderzoeker aan de Chinese Academie voor Bestuurswetenschappen. Maar als elke stad een metropool wil zijn, wordt dat een ramp voor het land en de bevolking.