Permanente leden V-raad verdeeld over wapenhandelverdrag

“De steun voor het wapenhandelverdrag groeit”, zegt Anna Macdonald, hoofd van de Control Arms campagne van Oxfam International. De betreffende resolutie voorziet erin dat een groep overheidsexperts wordt aangesteld om de wenselijkheid na te gaan van een verdrag voor toezicht op de wereldwijde handel in lichte wapens. Ze ligt volgende week op tafel in het VN-comité over ontwapening en internationale veiligheid. Later gaat het document voor ratificatie naar de 192-koppige Algemene Vergadering van de VN. Dat gebeurt mogelijk eind november of begin december.

De grootste wapenproducenten ter wereld zijn de landen de meeste macht bezitten binnen de VN: de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad. Dat zijn de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Frankrijk, China en Rusland. De VS, Frankrijk en Groot-Brittannië zijn stuk voor stuk betrokken bij dure overzeese militaire operaties. China is zijn leger aan het moderniseren. Hoewel Groot-Brittannië in het verleden geregeld de grootste wapenexporteur na de VS is genoemd, is het land net als Frankrijk wel een van de cosponsors van de resolutie. “Maar Rusland, China en de VS horen bij de grote sceptici van het verdrag”, zegt Macdonald. Drie opkomende wapenexporteurs - Servië, Bulgarije en Roemenië - hebben wel voor de eerste keer hun steun aan het verdrag uitgesproken.

Een miljoen doden

De Control Arms campagne wordt getrokken door Oxfam International, Amnesty en het Internationaal Actienetwerk voor Kleine Wapens IANSA. De campagne krijgt ook de steun van twintig Nobelprijslaureaten. “Sinds we de campagne drie jaar geleden begonnen, zijn naar schatting meer dan een miljoen mensen omgekomen door wapens en kleine wapens”, zei de vertegenwoordiger van IANSA bij de VN, Mark Marge, maandag in een verklaring.

Van haar kant maakte het Internationale Instituut voor Vredesonderzoek in Stockholm (SIPRI) in juni van dit jaar bekend dat de Amerikaanse militaire uitgaven in Irak en Afghanistan het totale wereldwijde militaire budget in 2006 naar een nieuw record zullen stuwen. Ver boven de huidige 1,1 biljoen dollar. Volgens SIPRI stond in 2005 48 procent van alle militaire uitgaven op naam van de VS.

“VN-wapenembargo’s op zichzelf kunnen de toestroom van wapens in oorlogszones niet tegengaan, alleen een sterk wereldwijd wapenhandelverdrag kan dat”, zegt Jeemy Hobbs, directeur van Oxfam International.

Kogels in Congo

Maandag bracht Amnesty International een rapport uit waar in staat dat kogels van de rebellen in de Democratische Republiek Congo (DRC) getraceerd kunnen worden als ‘made in’ Griekenland, China, Rusland en de VS. Het onderzoek werd vorige maand uitgevoerd. Amnesty schat dat sinds 1998 3,9 miljoen mensen gedood werden in de DRC. Ondanks het vredesakkoord uit 2002 wordt er in het oosten van het land nog altijd gevochten.

Rebellengroepen in het oostelijk deel van Congo hebben “een schokkende geschiedenis van verkrachting, marteling en doden van burgers, en ook van het gebruik van kindsoldaten”, zegt Irene Khan, secretaris-generaal van Amnesty. “Dat kogels uit zo veel verschillende landen dat misbruik hebben gevoed, is opnieuw een indicatie dat er een wapenhandelverdrag moet komen.”