Politiek systeem in Chili zit op zijn tandvlees

Het huidige politieke model is nog gebaseerd op wetgeving uit 1980, de periode van de dictatuur van Augusto Pinochet (1973-1990).
Een van de meest omstreden elementen is het kiessysteem. Dat bevoordeelt de twee grote machtsblokken: de centrumlinkse Coalitie van Partijen voor de Democratie, dat van 1990 tot 2010 bestuurde, en de rechtse Coalitie voor de Verandering, die nu aan de macht is.

Minder dan 70 procent stemt

“Toen de democratie terugkeerde, registreerde 90 procent van de mensen zich voor de verkiezingen en ging 85 procent stemmen”, zegt sociologe Marta Lagos. “Vandaag stemt minder dan 70 procent, een derde van het land is niet geregistreerd.”

De eerste twintig jaar van de democratie besteedde Chili al zijn aandacht aan de perfectionering van zijn economie, en niet van het politieke systeem, zegt Lagos.
“Als de burgers geen geschikte mechanismen meer hebben om zich te laten horen of zelfs de regeringsbeslissingen te beïnvloeden, dan wordt het moeilijk om de kwaliteit van de democratie te verbeteren”, zegt politiek analist Guillermo Holzmann.

Dringend hervormingen

Beide experts zeggen dat hervormingen dringend nodig zijn. Nog nooit was er zoveel sociaal protest sinds de terugkeer naar de democratie als vorig jaar. Nooit eerder kon een regering op zo weinig instemming rekenen bij de bevolking als die van Sebastián Piñera vandaag.

“De sociale onrust is een gevolg van de representatiecrisis die dit systeem veroorzaakt”, zegt Lagos. “Als men de mensen vraagt of hun politieke ideeën vertegenwoordigd worden, dan zegt 60 procent van de Chilenen van niet. De mensen ventileren hun ongenoegen op straat, en hoe meer dat gebeurt hoe minder representatief het politieke systeem is.”

Lagos en Holzmann zeggen dat de hervormingen jaren zullen duren en de inzet zullen zijn van volgende presidents- en parlementsverkiezingen; de eerstvolgende verkiezingen vinden in 2013 plaats.

President Piñera gaf zelf toe dat de Chileense democratie tekenen van vermoeidheid vertoont en het prestige van de democratische instellingen verzwakt is. De regering wil daarom een wet laten goedkeuren die onder meer voorverkiezingen verplicht maakt om kandidaten aan te duiden. Maar dat voorstel krijgt heel wat tegenwind uit de eigen rechtse coalitie.