'President moet zo snel mogelijk terug naar Mogadishu'

In Nairobi vinden al sinds 2002 vredesbesprekingen plaats om een einde te maken aan het conflict in Somalië. Na de val van dictator Mohamed Siad Barre in 1991, streden verschillende facties om de economische en politieke macht.

De Britse staatssecretaris van Buitenlandse Zaken, Chris Mullin, benadrukte vrijdag tijdens een persconferentie dat het van groot belang is dat Yusuf snel terugkeert naar Mogadishu. Hij wordt eerder als president erkend als hij in Mogadishu zit en niet in een hotel in Nairobi, aldus Mullin. Maar pogingen om een centrale regering van de grond te krijgen in Mogadishu, zullen waarschijnlijk gefrustreerd worden door de dertien jaar burgeroorlog die het land overspoelde met wapens. Regionale hulporganisaties schatten het aantal wapens in het land op ongeveer 500.000. In Mogadishu wemelt het van de gewapende milities, zei Mullin. Die zijn niet alleen bewapend met AK 47 geweren, maar ook met veel grover geschut.

De overvloed aan wapens voedde de conflicten tussen verschillende factieleiders die probeerden de macht te grijpen na de val van Barre. De conflicten en verergerden de hongersnood en uitbraak van ziekten in het land. Hulporganisaties schatten dat ongeveer een miljoen mensen zijn omgekomen als gevolg van de burgeroorlog. Zo’n twee miljoen Somaliërs ontvluchtten het land.

Door het geweld en de wetteloosheid in Somalië, zou het land ook een uitvalsbasis voor terroristen zijn geworden. In 1998 werden aanslagen gepleegd op de Amerikaanse ambassades in Kenia en Tanzania. In 2002 volgde een zelfmoordaanslag op een Israëlisch hotel in Keniaanse kuststad Mombasa. Volgens Mullin is het ook voor de strijd tegen het terrorisme van belang dat Somalië een stabiel land wordt en dat de milities ontwapenend worden. Groot-Brittannië is bereid daarbij te helpen, aldus Mullin.

Zaterdag deed de nieuwe president Yusuf een beroep op de Afrikaanse Unie om vredestroepen te sturen die moeten helpen bij het ontwapenen van de milities. Het verzoek wordt morgen (maandag) besproken door de Vredes- en Veiligheidsraad van de Afrikaanse Unie. De lidstaten van de Unie beraden zich echter ook al op het sturen van troepen om de crisis in de Sudanese provincie Darfur op te lossen en de kans is groot dat Yusuf weinig meer krijgt dan een gewillig oor.

Volgens Hussein Aideed, een van de belangrijkste factieleiders in Somalië, zal het succes van een ontwapeningsprogramma afhangen van de mate waarin de verschillende facties erbij betrokken worden. Alle milities moeten het eens zijn over zo’n overeenkomst. Dat is ook vastgelegd in een blauwdruk over de ontwapening. Die moet tot in detail worden uitgevoerd, aldus Aideed, die met zijn factie Mogadishu en het zuiden van Somalië controleert. De ‘blauwdruk’ werd vorig jaar opgesteld door een commissie die was samengesteld uit alle Somalische clans.

Het bereiken van langdurige vrede in Somalië kan ook bemoeilijkt worden door de situatie in Somaliland, een regio in het noord-westen die zich in 1991 onafhankelijk verklaarde. In mei 2001 werd in de regio een referendum gehouden dat de onafhankelijkheid ondersteunde. Sindsdien weigert Somaliland deel te nemen aan de vredesbesprekingen.

Yusuf moet op 26 oktober een premier benoemen, die een kabinet zal gaan samenstellen. De Somalische president werd op 10 oktober gekozen door leden van het Somalische parlement dat in augustus werd geïnaugureerd. De onderhandelingen die leidden tot de vorming van een nieuwe regering voor Somalië, vonden plaats onder auspiciën van de Inter Governemental Authority on Development, een regionale organisatie waarin Kenia, Sudan, Somalië, Ethiopië, Uganda, Eritrea en Djibouti samenwerken. (JS)