Privatisering watervoorziening heet hangijzer op komend Wereldwaterforum

Wereldwijd sterven iedere dag 2.000 tot 5.000 mensen door een gebrek aan zuiver water. Eén miljard personen heeft geen rechtstreekse toegang tot drinkwater. Om alle bewoners van de aardbol toegang tot water te bezorgen, zijn gigantische investeringen vereist. De regeringen dragen doorgaans wel de meeste kosten, maar toch blijkt de betrokkenheid van de privé-sector bij de watervoorziening exponentieel toe te nemen.

Het Wereld Water Forum wordt ingericht door de Wereldwaterraad, een orgaan dat rond het midden van de jaren negentig uit de grond werd gestampt door vertegenwoordigers van het bedrijfsleven, de academische en wetenschappelijke gemeenschap en de civiele samenleving. De vorige edities van het vonden plaats in Marokko (1997), Nederland (2000) en Japan (2003). De Mexiaanse editie wordt grotendeels georganiseerd door de Nationale watercommissie (CNA) van de Mexicaanse overheid.

Onder de oprichters van deze Wereldwaterraad vind je vroegere medewerkers van de Wereldbank en topkaderleden van multinationals zoals het Franse Suez. De aanwezigheid van deze mensen in de raad blijkt een steen des aanstoots voor niet-gouvernementele organisaties die zich hardnekkig verzetten tegen het idee dat water een goed zou worden dat door de privé-sector wordt verhandeld en gecommercialiseerd.

Volgens de ngo’s streeft het World Water Forum naar een privatisering van het water. Zij beklagen zich erover dat het forum nu het belangrijkste kanaal is geworden om internationaal overleg te plegen over de waterproblemen. De Verenigde Naties missen immers een gespecialiseerd forum of verdrag. Geen enkele internationale conventie van de VN gaat momenteel over water. De VN hebben wel conventies over thema’s als de klimaatsverandering en biodiversiteit.

Zowat 8.000 mensen uit de hele wereld zullen voor de bijeenkomst naar Mexico afzakken. Het evenement vindt van 16 tot 22 maart plaats in een luxueus congrescentrum in Mexico Stad. Het forum wordt gesponsord door luchtvaartmaatschappijen, frisdrankenproducenten, bierbrouwers en telefoonmaatschappijen.

De organisatoren van de vierde editie van het forum, waaronder de regering van de Mexicaanse president Vicente Fox, houden vol dat het gebeuren de mogelijkheid biedt om vanuit diverse invalshoeken en in alle openheid over de zoetwaterreserves en de watervoorziening te debatteren. De resoluties van het forum hebben geen bindende kracht, maar de organisatoren gaan er wel vanuit dat het initiatief bepalend zal zijn voor veel beleidskeuzes in de toekomst.

Op dit ogenblik is de privé-sector goed voor nog geen 10 procent van alle systemen voor waterbehandeling en -distributie. Tussen 1990 en 1997 groeiden de financiële participaties van privé-ondernemingen in de watersector wel met 7.900 procent in de industrielanden. Dat blijkt uit de bevindingen van Gustavo Castro, een vorser van het Mexicaanse Centrum voor Economisch en Politiek Onderzoek voor Gemeenschapsactie.

Multinationals steken niet onder stoelen of banken dat ze maar wat graag stuwdammen zouden hebben of in waterbehandeling en -distributie willen investeren. In Chili en tal van andere landen boekten ze al succes in de waterindustrie. In landen als Bolivia en Argentinië kregen de multinationals echter de kritiek te slikken dat ze slechte managers zijn en ondermaatse kwaliteit leveren. Bovendien, zo is in die landen te horen, jagen de privé-spelers de kosten voor de verbruiker alleen maar de hoogte in.

Op basis van het huidige investeringstempo in de openbare en privé-sector kan het nog tot 2050 duren voor iedereen in Afrika toegang heeft tot zuiver water, vreest de Wereldwaterraad. In Azië zouden ze tot 2025 moeten wachten. De inwoners van Latijns Amerika en de Caraïben zouden nog tot 2040 geduld moeten oefenen.

Vijftien tot 20 procent van de deelnemers aan het forum zijn afgevaardigden van spelers uit de civiele samenleving. Volgens de organisatoren zullen deze mensen alle kans krijgen om hun mening vrijuit te vertolken.

Wateractivisten zeggen dat dit maar loze praatjes zijn. Marta Delgado is actief bij de Mexicaanse alliantie voor een nieuwe watercultuur, een niet-gouvernementele organisatie. Volgens Delgado is duidelijk gebleken dat de CNA niet in staat of bereid is verenigingen uit de civiele maatschappij bij de organisatie van het Wereld Water Forum in Mexico te betrekken.

Claudia Campero is de woordvoerster van de Coalitie van Mexicaanse organisaties voor waterrechten. Zij vindt dat Marta Delgado de nagel op de kop slaat. Ten tijde van de eerste drie fora was het vanzelfsprekend dat er openlijk voor privatisering werd geijverd, aldus Campero. Nu hebben ze hun discours gematigd en praten ze over het bevorderen van maatschappelijke participatie en pluralisme. Desondanks doen ze gewoon voort zoals ze al bezig waren.

Wij weten hoe ze tewerk gaan. Er bestaan heel wat ‘filters’ die het aantal deelnemers uit de civiele maatschappij beperken. Denk maar bijvoorbeeld aan het inschrijvingsgeld van 600 dollar.

Rina Mussali bevestigt dat inschrijven duur is. Maar het gaat ook om een duur evenement. Er bestaan echter manieren om de kosten te financieren en erover te waken dat iedereen kan deelnemen. De mensen uit de civiele maatschappij zijn dus welkom.

De felle oppositie tegen het waterforum stemt tot nadenken. Ricardo Sánchez, de directeur van het VN-Milieuprogramma (UNEP) voor Latijns Amerika en de Caraïben, hamert erop dat het niet opgaat het forum te stigmatiseren, enkel en alleen omdat privé-bedrijven mee betrokken waren bij de oprichting ervan. Volgens Sánchez leverde de CNA puik werk als organisator van de zevendaagse bijeenkomst. (DB/ADR)