Rechtszaak voedt discussie over opzettelijke verspreiding HIV

De zaak tegen de populaire diskjockey Kaiboni is al enkele maanden een populair gespreksonderwerp in Mutare, een stad in het oosten van Zimbabwe. De man wordt ervan beschuldigd dat hij een vijftienjarig meisje meerdere malen heeft verkracht en haar bewust met het aids-virus heeft besmet. Kaiboni pleit onschuldig en beweert dat hij op het ogenblik van de feiten niet wist dat hij seropositief was. Een arts getuigde echter het tegendeel.

De kwestie voedt het debat over de vraag of het strafbaar houden van ‘opzettelijke besmetting’ een goede zaak is. UNAIDS, het aids-programma van de Verenigde Naties, zegt dat HIV-besmetting meestal gebeurt door mensen die zelf niet weten dat ze besmet zijn. Een verbod is dus meestal gewoon irrelevant, maar criminalisering kan wel een vals gevoel van veiligheid creëren, waarschuwt UNAIDS. Dat vindt ook Marlise Richter, die meewerkt aan een project rond aids en wetgeving aan de Universiteit van Witwatersrand in het Zuid-Afrikaanse Johannesburg.

Sophie Dilmitis, het hoofd van Choose Life Trust, een organisatie in Harare, vreest dat de wetten zelfs een tegengesteld effect kunnen hebben. Criminalisering wakkert de vooroordelen tegen aids aan. Daardoor worden mensen banger om zich te laten testen.

In Zimbabwe is grofweg één op vier mensen besmet met HIV. Opzettelijke overdracht van het virus is er strafbaar sinds 1998. Zimbabwanen mogen ook niet verzwijgen dat ze drager zijn van het virus of nalaten maatregelen te treffen die besmetting van anderen tegengaan. De overtreding kan ook binnen het huwelijk begaan worden. Gelijkaardige wetten bestaan in de meeste andere landen in zuidelijk Afrika, met uitzondering van Zuid-Afrika. Maar ook daar wordt erover gedacht.

Tot op heden kwamen er echter weinig gevallen van opzettelijke besmetting boven water. Tot nog toe draaide het vrijwel alleen om gevallen van verkrachting, waarbij magistraten kunnen vragen dat het slachtoffer op HIV wordt getest. De meeste mensen lijken niet op de hoogte van de wet, of verkiezen niet naar de rechtbank te stappen. Het is ook niet duidelijk hoe het gerecht moet omgaan met mensen die vermoeden dat ze aids hebben, maar zich niet hebben laten testen. (ADR)