Referendum Venezuela: stilte voor de storm

In juni had de oppositie de 2,5 miljoen handtekeningen verzameld die nodig waren om een referendum af te dwingen. Daarna was het plotseling gedaan met de massale demonstraties. Af en toe reed er nog een konvooi auto’s toeterend door de straten of werden er toespraken in amfitheaters gehouden.

Sinds de politieke crisis verhevigde en leidde tot een staking die het land eind 2002 twee maanden lam legde, werden tientallen demonstraties gehouden. Zowel vóór als tegen de regering. Sommige demonstraties brachten zelfs meer dan 300.000 mensen op de been.

Een van de grootste demonstraties uit de geschiedenis van Venezuela, werd gehouden op 11 april 2002. Daarbij vielen 19 doden en tientallen gewonden. De demonstratie mondde uit in een staatsgreep, maar Chávez zat binnen twee dagen weer in het zadel.



Als voldoende mensen ‘Nee’ stemmen op 15 augustus, kan Chávez zijn termijn van zes jaar, tot januari 2007, volmaken. Als de ja-stemmers winnen, dan moet hij aftreden en worden er vervroegde verkiezingen gehouden.

In straten van Caracas zijn de muren volgeplakt met rode posters met de tekst ‘Nee’, overal verrezen Nee-billboards en er hangen nee-ballonnen in de straten. De blauwe posters (of geel, blauw en rood, de nationale kleuren van Venezuela), die oproepen om ‘Ja’ te stemmen, zijn minder talrijk. Ongeveer 14 miljoen Venezolanen zijn kiesgerechtigd en de opkomst zal naar verwachting ongeveer 70 procent zijn.

De mediazendtijd voor politieke propaganda is beperkt. Op radio en tv mag er per dag slechts drie minuten zendtijd besteed worden. Kranten mogen maximaal een halve tot een hele pagina met advertenties over het referendum opnemen.

Aanstaande zondag houden aanhangers van Chávez volgens minister van Informatie Jesse Chacón een grote demonstratie in Caracas. “De oppositie heeft een paar dagen later, op 11 of 12 augustus, een demonstratie gepland. De eerste fase van de campagne van de oppositie bestond uit het werven van 350.000 activisten,” zegt Jesús Torrealba, woordvoerder van de Democratische Coördinatie, een alliantie van politieke partijen, ngo’s en werknemers- en werkgeversorganisaties. De tweede fase begon afgelopen zondag, toen meer dan twee miljoen Venezolanen een ‘bestuurspact’ ondertekenden, zegt Torrealba.

Het ‘bestuurspact’ moet dienen als een blauwdruk voor de periode 2004 - 2007, in het geval dat Chávez het referendum verliest. De campagne zal de komende dagen opgevoerd worden. De oppositie gaat van deur tot deur om de 4,7 miljoen mensen op te zoeken die de afgelopen twee jaar een petitie tegen Chávez hebben getekend. Mensen tellen, posters niet, zegt Torrealba.

Volgens Samuel Moncada, één van de aanvoerders van de campagne voor Chávez, heeft de oppositie niet voldoende steun van de bevolking. Door de handtekeningenjacht voor het referendum leek het maandenlang of de oppositie de straten van Caracas ‘bezat’, maar in werkelijkheid stonden ze alleen. Nu er een andere speler op het toneel is verschenen, wordt duidelijk wie echt de meerderheid van de bevolking achter zich heeft staan, zegt Moncada.

Volgens een opiniepeiling die twee weken geleden werd gehouden, is het waarschijnlijk dat Chávez gaat winnen. Het North American Opinion Research uit Delaware (Verenigde Staten) ondervroeg mensen in alle 24 staten van Venezuela, en concludeerde dat Chávez 60 procent van de stemmen zou krijgen. 35 procent gaf aan tegen de president te stemmen en 5 procent wist het nog niet of wilde niet antwoorden.

Volgens een opiniepeiling die onderzoeksbureau Hinterlaces uit Caracas op hetzelfde moment hield in de tien dichtstbevolkte staten, zou 51 procent voor Chávez stemmen en 40 procent tegen.

Carlos Sánchez, directeur het regiokantoor van North American Opinion Research in Caracas, zegt dat het aantal mensen dat wil dat Chávez zijn termijn afmaakt, de afgelopen tijd toegenomen. Dat komt omdat het aantal mensen dat lange tijd ‘geen mening’ had, drastisch is afgenomen sinds in juni bekend werd dat het referendum doorgaat, aldus Sánchez.

Negen op tien ondervraagde Venezolanen zei dat zijn mening vaststond, en dat die niet meer zou wijzigen voor 15 augustus. Wij denken dat dat komt omdat er een angstcultuur heerst in arme wijken en onder overheidswerknemers, zegt Sánchez. Van belang zijn de verborgen stemmen, die van mensen die nu nog zwijgen of zeggen dat ze Chávez steunen, maar die straks als ze in het geheim mogen stemmen, van de mogelijkheid gebruik maken om Chávez af te straffen. (JS/MM)