Regeringswissel in India doet dromen over regionaal gasnetwerk herleven

In een interview dat deze week in India Today verscheen, zegt de nieuwe Indiase minister van Buitenlandse Zaken Natwar Singh dat de Indiase regering bereid is de aanleg van een pijpleiding tussen Iran en India te overwegen als Pakistan de nodige veiligheidsgaranties wil geven. Singh had eerder al verklaard dat India meer werk wil maken van de economische samenwerking in Zuid-Azië; volgens hem vormt de aanleg van de grote aardgaspijpleidingen een belangrijke factor daarin.

Pakistan is altijd tuk geweest op het project: de uitbaters van de pijpleiding zouden naar schatting een half miljoen dollar aan transitrechten per jaar moeten betalen voor de 707 kilometer van de pijpleiding die over Pakistaans grondgebied voert. New Delhi en Teheran tekenden al in 1993 een principeovereenkomst over het project, maar in de jaren daarna was de verstandhouding tussen India en Pakistan nooit goed genoeg om een begin te maken met de uitvoering van de plannen. De vorige Indiase regering schoof daarom zelfs een alternatief naar voren: een onderzeese pijpleiding tussen Iran en India. Dat is echter een veel duurdere oplossing, wat tot nieuwe besluiteloosheid leidde.

Door het vredesproces tussen India en Pakistan dat begin dit jaar werd gelanceerd, lijkt de kans weer groter dat er uiteindelijk toch wordt gekozen voor een pijpleiding over Pakistaans grondgebied. Voorstanders van die optie stellen hun hoop op Mani Shankar Aiyar, een toppoliticus van de Congrespartij die in 1993 al verantwoordelijk was voor de ondertekening van het akkoord met Teheran en die nu in de nieuwe regering het ministerie van Olie leidt. Aiyar, die voordat hij in de politiek ging als diplomaat deel uitmaakte van de Indiase vertegenwoordiging in Pakistan, is een sterke voorstander van betere relaties met dat land.

Ook om aardgas te kunnen invoeren uit Birma, moet India heel wat politieke problemen uit de weg ruimen. De goedkoopste weg voert door Bangladesh, zelf een mogelijke exporteur van aardgas en ook een land dat een moeilijke verhouding heeft met India. De Amerikaanse energiereus Unocal kon tot hiertoe geen vergunning krijgen om aardgas van zijn velden bij het Bengalese Bibiyana naar India te exporteren. Ook hier kwam de vorige Indiase regering op de proppen met een duur alternatief: ook van Birma kan aardgas via een onderzeese pijpleiding rechtstreeks naar India worden gepompt.

De nieuwe regering verkent inmiddels de mogelijkheden om toch tot een vergelijk te komen met Bangladesh. Na een onderhoud met de Indiase olieminister Aiyar wilde de Bengalese minister van Buitenlandse Zaken vorige week alleen zeggen dat het transport van aardgas van Birma naar India over Bengalees grondgebied alleen zal worden overwogen als Bangladesh en India daar “wederzijds beter van worden”. Op gas van Bengalese velden kan India alleen rekenen als er een surplus kan worden bovengehaald en het land beslist die overschotten ook daadwerkelijk uit te voeren. In dat geval is India door zijn nabijheid wel een “natuurlijke partner”.

De pijpleidingen van Iran en Bangladesh naar India zouden de ruggengraat kunnen vormen van een regionaal aardgasnetwerk waarop op termijn ook de landen van Centraal-Azië zouden kunnen worden aangesloten. De motor achter dit alles is de Indiase economie. India is nu al op vijf landen na de grootste energieconsument ter wereld. Het land verbruikte in 1995 bijna 17 miljard kubieke meter aardgas; in 2000 was dat volume al toegenomen tot 22,7 miljard kubieke meter en voor volgend jaar wordt een verbruik van 34 miljard kubieke meter voorspeld.

Een deel van die vraag kan India zelf dekken. Reliance Industries, een Indiaas aardoliebedrijf, heeft onder meer aardgasvoorraden ontdekt voor de kust van de zuidelijke deelstaat Andhra Pradesh. Maar Reliance is ook een van de bedrijven die het hardst aandringen op de aanleg van de pijpleiding van Iran naar India.

Op de bouw van een pijpleiding ten oosten van India mikken onder meer Shell en Unocal, die allebei al veel geïnvesteerd hebben in de exploratie van de Bengalese aardgasvelden. Shell zou al onderhandelingen gevoerd hebben met Unocal over de eventuele export van Bengalees aardgas naar de Noord-Indiase deelstaat Uttar Pradesh. (PD)