Rivier van Nationale Integratie verdeelt het land

Heringer Lisboa’s argumenten tegen de plannen van de Braziliaanse president Luiz Inacio Lula da Silva staan in een manifest dat intussen door meer dan 200
organisaties van verschillende pluimage is ondertekend. Het manifest noemt het omleiden van de Sao Francisco ondoordacht en niet duurzaam in politiek en technisch opzicht en waarschuwt voor onvermijdelijke economische, ethische en ecologische risico’s en onberekenbare gevolgen. De ondertekenaars stellen dat het project enkel aan grootgrondbezitters en grote bedrijven ten goede zal komen.

De Braziliaanse regering heeft echter al besloten om na de vereiste ecologische goedkeuring dit jaar met het project van start te gaan. Volgens het Braziliaanse ministerie van Nationale Integratie (MIN) bedraagt het kostenplaatje 1,8 miljard euro, gespreid over de volgende vijf jaar. Voor president Lula, die de kritiek op het project afdoet als egoïstisch, is de omleiding van de Sao Francisco een prioriteit. Volgens Lula is het een humanitaire zaak om water ter beschikking te stellen aan mensen die vandaag zelfs kilometers moeten afleggen voor onzuiver water.

Tegenstanders noemen het project zinloos, niet leefbaar en schadelijk voor het milieu omdat de stroom van de Sao Francisco niet voldoende zou zijn om meer dan zijn huidige waterscheiding (de oppervlakte land van waar water naar een rivier vloeit) van water te voorzien. Verder zou het omleiden van de rivier de capaciteit van de waterdammen langs de rivier aantasten, die momenteel 95 procent van de elektriciteit genereren die in het noordoosten geconsumeerd wordt. Bovendien zou heel wat energie verloren gaan door het pompen van het water, waardoor ook de kost van het water uit de pan zou swingen. De lokale bevolking, die over het algemeen arm is, zou het dure water niet eens kunnen betalen.

Volgens geologe Juliana Roscoe van het MIN zal het project echter voor veiligheid op gebied van watertoevoer zorgen en bijdragen tot een meer rationeel management van waterbronnen. De rivieren in het noordoosten van Brazilië staan droog buiten het regenseizoen. De regio doet daarom beroep op een
systeem van waterreservoirs. Maar verdamping en risicomaatregelen bij hevige regenval, wanneer de dammen moeten worden opengezet om overstromingen te voorkomen, zorgen voor grote verliezen aan water. Volgens Roscoe komt hierdoor de zuinige omgang met water voor publieke voorzieningen op de helling te staan. Door water uit de Sao Francisco aan te voeren, zou er een einde komen aan dit verlies, en zouden lokale bronnen voor ontwikkeling gebruikt kunnen
worden, aldus de MIT-geologe.

Over het controversiële idee om water van de Sao Francisco om te leiden naar droge gebieden wordt in Brazilië al anderhalve eeuw gedebatteerd. De Sao Francisco wordt ook wel eens de Rivier van Nationale Integratie genoemd omdat hij de centrale en noordoostelijke regio’s van Brazilië verenigt.