Ruzie over vredesdam

El Tigre wordt honderd meter hoog, zal een stuwmeer van 72 vierkante kilometer krijgen en gaat 1,2 miljard euro kosten. De eerste plannen voor de dam, die in 70 procent van de Salvadoraanse stroombehoefte zal voorzien, dateren uit 1991. Maar El Salvador en Honduras hakten pas vorige maand de knoop door.

Zo lang duurde het om het oude wantrouwen tussen de twee landen weg te nemen. Honduras en El Salvador vochten in 1969 de zogenaamde voetbaloorlog uit, een kort gewapend conflict rond territoriale geschillen dat tot uitbarsting kwam naar aanleiding van een voetbalwedstrijd tussen beide landen.

Daarna legden de twee landen hun conflict voor aan het Internationaal Gerechtshof in Den Haag, dat in 1992 een oordeel velde. Maar de afbakening van de grens tussen de twee landen op basis van die uitspraak verliep tergend traag. Het proces werd pas voltooid in april, op dezelfde dag dat de presidenten van de twee landen het licht op groene zetten voor de bouw van El Tigre.

De dam die de goede relaties tussen El Salvador en Honduras moet bezegelen, zorgt voor onvrede in het grensgebied. Inwoners van Hondurese grensdorpen in de provincies Intibucá, Lempira en La Paz maakten hun ongenoegen over de plannen duidelijk in protesten bij de grens en in de hoofdstad Tegucigalpa. Het is nog niet duidelijk waar de dam precies komt, maar het stuwmeer zal zich uitstrekken over minstens zes Hondurese gemeenten. De regering zegt dat er 5.000 mensen zullen moeten verhuizen, maar Salvador Zúñiga van de niet-gouvernementele organisatie COPINH denkt dat het er 20.000 zullen zijn. Plannen voor hun hervestiging zijn er nog niet.

“We zijn bereid om een dialoog aan te gaan en we zullen schadevergoeding betalen”, verzekert Jacobo Hernández, de Hondurese projectverantwoordelijke. Maar volgens hem wordt het consultatieproces met de betrokken bevolking nu nog voorbereid.

Ook aan Salvadoraanse kant heerst er ongenoegen. Organisaties als de Nationale Raad voor Landarbeiders (CNTC) zeggen dat de dam de voedselzekerheid zal ondermijnen en de werkloosheid zal doen toenemen.

Hondurese milieuorganisaties maken zich ook zorgen over de ecologische gevolgen van het project. “De enige twee milieueffectenstudies die bestaan, zijn in handen van El Salvador”, klaagt de Hondurese ecologist Rigoberto Sandoval. Maar hij wil de dam niet meteen verketteren. “El Salvador heeft grote waterproblemen, en de dam kan die oplossen. De dam kan zelfs een mogelijke toekomstige oorlog over water helpen vermijden.”

De voorstanders van de dam halen zowel politieke als economische en ecologische argumenten aan. “De dam zal propere energie leveren”, benadrukt Carlos Orbin Montoya, de Hondurese vertegenwoordiger van de Centraal-Amerikaanse Integratiebank. En misschien valt de stroom ook wel goedkoper uit dan de dure aardolie die de regio nu moet importeren.

De Salvadoraanse ambassadeur in Honduras, Sigifredo Ochoa, hoopt dat de dam de twee landen dichter bij elkaar kan brengen. Misschien biedt het project een kans “om de obstakels te overwinnen die daartoe nu nog in de weg te liggen.”

Adolfo Facussé, de voorzitter van Hondurese Vereniging van de Industrie (ANDI), zegt dat zijn organisatie helemaal achter de dam staat. (PD)