Salamanders verdwijnen uit Midden-Amerika

“Wat nu gebeurt met salamanders en andere amfibieën is een harde les voor de mensheid”, zegt onderzoeker David Wake van de Universiteit van Berkeley, de hoofdauteur van de studie in de Proceedings of the National Academy of Sciences. Door de wereldwijde klimaatverandering komen ecosystemen in gevaar en rukken nieuwe ziektes op, zegt hij.

Wake en zijn collega’s onderzoeken al sinds de jaren zeventig salamanders in verschillende gebieden in Guatemala en Mexico. Ze ontdekten dat verschillende soorten in de voorbije veertig jaar verdwenen zijn of erg zeldzaam geworden zijn.

Twee soorten die in de jaren zeventig nog het meeste voorkwamen in de regio San Marcos in Guatemala, Pseudoeur brunata en Pseudoeur goebeli, werden nu nergens meer teruggevonden. “Ze zijn gewoon verdwenen”, zegt Sean Rovito, onderzoeker van de Universiteit van Californië, die meehielp tijdens het veldonderzoek tussen 2005 en 2007. “Sommige van de lokale Guatemalanen die ons ook tijdens de onderzoeken in de jaren zeventig hielpen, brachten ons naar dezelfde locaties, dezelfde boomstronken, en de salamanders zijn er gewoon niet meer.” Verschillende andere soorten worden in veel kleinere aantallen aangetroffen dan vroeger.

In Mexico was de achteruitgang vooral duidelijk in Cerro San Felipe, een natuurreservaat in Oaxaca. De meest voorkomende soort, Pseudoeurycea smithi, is er zo goed als verdwenen. Veertig jaar geleden werden er nog honderden gevonden op één voormiddag, maar de voorbije tien jaar zijn er amper enkele exemplaren ontdekt. Ook de diersoorten die afhankelijk zijn van de salamanders voor hun voedsel, lijden sterk onder die achteruitgang.

Oorzaken

De onderzoekers kunnen niet met zekerheid zeggen wat de precieze oorzaak is. In sommige gebieden is het ecosysteem ingrijpend veranderd door de houtkap of de uitbreiding van landbouwgebied. Maar de achteruitgang is zo algemeen dat de wetenschappers vooral de klimaatverandering, een schimmelplaag of een combinatie van beide met de vinger wijzen.

Amfibieën zijn erg gevoelig voor een verandering van hun klimaat, droger of warmer, omdat ze zich niet snel kunnen verplaatsen naar klimaatzones die ze beter passen. De hogere stress door de dreiging van de klimaatverandering kan ze ook gevoeliger maken voor de dodelijke schimmel die ook de kikkers fataal werd.

Hoewel de salamanders nauwelijks opvallen in het ecosysteem, is hun rol erg belangrijk. “Je kunt de salamanders niet wegnemen zonder een diepgaand effect op het ecosysteem”, zegt Wake. Zo eten de salamanders een hoop insecten. Onderzoek wees uit dat de kreken overgroeiden met algen in de gebieden waar ze samen met de kikker verdwenen waren.