Satellieten ontsluieren geheimen van de Maya's

De ontdekkingen zijn te danken aan de samenwerking tussen Guatemalteekse experts en wetenschappers van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA. De deskundigen vonden tot nog toe onbekende ruïnes in San Bartolo, een streek in het noordelijke departement Petén.

De wetenschappers ontdekten dat er een verband bestaat tussen de kleur en de weerspiegeling van de plantengroei op de satellietfoto’s en al bekende archeologische vindplaatsen. Aan de hand van satellietfoto’s worden nu mogelijke ruïnes opgespoord. Aan het project in San Bartolo doen diverse organisaties mee, waaronder het Marshall Space Flight Centre van de NASA en drie Amerikaanse universiteiten (Harvard, Yale en New Hampshire).

De diverse partners willen een beter beeld krijgen van de Mayacultuur. De Maya’s manifesteerden zich gedurende een tijdsspanne van circa 3.400 jaar. Rond de negende eeuw na Christus kwam er een einde aan hun cultuur. Ze leefden in een gebied dat samenvalt met het zuiden van Mexico, Guatemala, Belize en de westelijke delen van Honduras en El Salvador.

In San Bartolo werd al zeer belangrijke Mayakunst ontdekt. William Saturno, die de leiding heeft van dit onderzoek, vond in 2001 een reeks muurschilderingen in een koninklijk graf van de Maya’s. Die ontdekking werd pas in december 2005 wereldkundig gemaakt. Het gaat om de oudste muurschilderingen van de Maya’s die nu bekend zijn. Het leek wel alsof je de Sixtijnse Kapel ontdekte zonder te weten dat er een Renaissance was geweest, verklaarde Saturno. Volgens de Guatemalteekse minister van Cultuur, Manuel Salazar, symboliseren de muurschilderingen de start van de kunst in Guatemala.

Door de opmerkelijke vondst bleek het noodzakelijk bepaalde wetenschappelijke opvattingen bij te sturen. Voordien werden de eerste Mayaschilderijen en -hiërogliefen toegeschreven aan de klassieke periode uit hun cultuur (tussen 550 en 900 na Christus). Dankzij de muurschilderingen weten we dat er een goed georganiseerde samenleving bestond die interesse had in schilderingen over het ontstaan van de wereld, stelt Salvador López, de directeur van het departement voor Mayamonumenten van het ministerie van Cultuur. Op de belangrijkste muurschildering in San Bartolo staan de geboorte, de dood en de verrijzenis van de maïsgod afgebeeld. De god is afgebeeld in het gezelschap van verscheidene dieren.

In San Bartolo werden ook een borstplaat uit jade, een graf en vaartuigen ontdekt. Die zouden toebehoren aan een Mayakoning. De archeologen onderzoeken momenteel een aantal woningen. Het bestaan van deze vindplaats met zulke rijke muurschilderijen wijst erop dat er elders waarschijnlijk meer van deze plekken zijn, zegt Urquizú.

De NASA levert al sinds 2003 satellietbeelden aan de archeologen in Guatemala. In februari liet de ruimtevaartorganisatie weten dat ze de samenwerking wilde voortzetten, in de hoop dat nog meer Mayaruïnes zullen worden ontdekt. De wetenschappers hopen tevens een goede verklaring te vinden voor de teloorgang van de Mayacultuur. Eén hypothese is dat de Maya’s verdwenen als gevolg van droogtes en ontbossing. (DB/JS)