Schipbreuk

‘Zolang de Europese leiders hun CO2-uitstoot niet inperken en hun beloften over klimaatfinanciering niet nakomen, zullen er vluchtelingen blijven toestromen en zullen rampen als die van Lampedusa zich herhalen’, klonk het uit de mond van Pa Ousman Jarju, voorzitter van de Groep van Minst Ontwikkelde Landen op de Klimaatonderhandelingen.

In een rapport van vorig jaar waarschuwde Speciaal VN-Rapporteur voor migratie François Crépeau dat migratie door klimaatverandering de komende jaren wereldwijd “een zekerheid” is. In 2010 kostte de klimaatverandering het leven aan vijf miljoen mensen en 1,6 procent van het bnp van de wereld, een cijfer dat zonder klimaatbeleid tegen 2030 zal oplopen tot 3,2 procent jaarlijks. Natuurlijk hoor je de Europese beleidsmakers niet zeggen dat het “klimaatvluchtelingen” zijn. Het speelt ook indirect: geen werk, geen grond, geen voedsel, geen toekomst.

Denken dat deze stromen af te remmen zijn met controleposten, drones en een repressief beleid is een waanidee. We leven vandaag in een mondiale samenleving die op de proef gesteld wordt door complexe mondiale problemen. En hoewel de toekomst confuus is, is er maar één weg vooruit en dat is door een gezamenlijke aanpak en met het welzijn van de mensheid voor ogen, in plaats van particuliere of nationale belangen. De grootste dreiging is niet de ander, maar een ecologische ramp die ons voortbestaan in gevaar brengt.

Drie remmen

Zelfs OESO-secretaris-generaal José Ángel Gurría trok alle rookgordijnen weg en pleitte onverbloemd voor een nul-CO2-uitstoot tegen 2050. Waarom dat zo moeilijk is? Gurría haalt enkele elementen aan.

Een: omdat “piekolie” is begraven en alle middelen ingezet worden voor niet-conventionele olie- en gasontginningen, waar tal van landen profijt uit halen.

De grootste dreiging is niet de ander, maar een ecologische ramp die ons voortbestaan in gevaar brengt.

Twee: omdat er nog 1.200 nieuwe steenkoolcentrales gepland zijn. Tegen het huidige ritme van kapitaalsinvesteringen zal nog 4,5 triljoen euro naar fossiele brandstoffen gaan. Dat betekent ook dat, als er echt een bovengrens wordt gezet op de uitstoot, er een immense hoeveelheid “niet bruikbare kapitaalsinvesteringen” zijn die bedrijven schipbreuk kunnen doen lijden.

Drie: de “fossielebrandstoffenrelaties”. De regeringen van de OESO landen ontvangen jaarlijks 148 miljard euro aan heffingen op de exploitatie van olie en gas. In vele landen gaat het om 1 tot 4 procent van het bnp, voor landen als Noorwegen of Mexico loopt dat op tot een derde van hun begroting. ‘Het trage ritme van de klimaatonderhandelingen toont hoe moeilijk het is om die relaties te ontrafelen en te ontkrachten’, aldus Gurria. ‘De keuze is duidelijk: laten we het geld in elkaar klappen of de aarde?’

Ongemakkelijke waarheid

De ruimte om nog in te grijpen wordt angstwekkend klein, blijkt uit het recente IPCC-rapport. ‘Dit is een ongemakkelijke waarheid die een impact moet hebben op de fossielebrandstoffenindustrie’, stelt Jean Pascal van Ypersele in een interview met MO*. Of ze die impact zal hebben is nog maar de vraag.

Half november zit de wereldgemeenschap opnieuw om de tafel, in Warschau dit keer, om te knutselen aan het nieuwe klimaatakkoord. Wat we nodig hebben is een krachtig akkoord dat de lang verhoopte trendbreuk afdwingt en dat ons zoveel mogelijk zekerheid geeft tegen de klimaatverandering. Geen akkoord dat gezichtsverlies moet voorkomen.