Servië herschrijft geschiedenisboeken

Onze doelstelling is het over de recente gebeurtenissen te hebben zonder haat en wraakgevoelens, zegt Jasmina Milanovic, de redacteur van de nieuwe geschiedenisboeken. We verzamelden en presenteren de informatie die onze leerlingen al kenden of momenteel leren kennen via hun familie en de media. Het was hoog tijd om dat in de schoolboeken te zetten.

Het Servische leerplan voor geschiedenis werd gewijzigd voor de hele periode van de tweede wereldoorlog tot op heden. President Milosevic liet in de schoolboeken opnemen dat de oorlogen de schuld waren van de Kroaten en de Bosniërs. Toen hij de macht verloor in 2000, werd de gruwelijke geschiedenis die het leven kostte aan meer dan 200.000 mensen, doodleuk geschrapt uit de schoolboeken.

Nog steeds zijn de oorlogen onderwerp van een diepe verdeeldheid onder de Serviërs. Velen geloven nog steeds dat ze uitsluitend dienden om de Serviërs in Kroatië en Bosnië te beschermen. De nieuwe schoolboeken willen zulke ideeën mee de wereld uit helpen. De oude schoolboeken waren achterhaald en in tegenspraak met de werkelijkheid, bevestigt historicus Predrag Markovic.

Servische schoolkinderen leren nu dat het Servische leidersschap zich verzette tegen democratische veranderingen in de jaren negentig, toen Kroatië en Bosnië in referenda beslisten dat ze zich zouden afscheuren van het voormalige Joegoslavië. Het regime van Milosevic miste politieke tolerantie en arresteerde politieke tegenstanders, en zijn tijdperk werd gekenmerkt door de isolatie van Servië en de massale beroving van de gewone mensen door de politieke elite, stelt één van de nieuwe boeken.

In Bosnië-Herzegovina, een andere deel van voormalig Joegoslavië, bestaat intussen nog steeds geen gemeenschappelijk leerplan geschiedenis. Het land bestaat uit twee delen: de Bosniak-Kroatische Federatie en een Servische entiteit (Republika Srpska). Servische schoolkinderen gebruiken vooral Servische geschiedenisboeken en Kroatische leerlingen boeken uit Kroatië. Alleen Bosnische leerlingen gebruiken de boeken die in de hoofdstad Sarajevo worden uitgegeven. Gemeenschappelijke schoolboeken zijn er wel voor vakken als wiskunde, chemie, biologie en fysica, maar ook aardrijkskunde stelt een probleem.

Verschillende internationale organen en niet-gouvernementele organisaties hebben pogingen gedaan voor min of meer neutrale geschiedenisboeken in Bosnië-Herzegovina, en in 2003 werden er algemene richtlijnen opgesteld. Tevergeefs. De Raad van Europa stelde uiteindelijk zelfs voor om de recente geschiedenis van Bosnië gewoon weg te laten uit de geschiedenisboeken. (ADR/MM)