Servische wapenindustrie bloeit op

De export van militair materieel was vorig jaar goed voor 520 miljoen dollar, een cijfer dat dit jaar volgens de Servische kamer van koophandel zal stijgen tot 650 miljoen dollar. Het grootste deel, ongeveer 90 procent, is bestemd voor de export.

“Na een aanzienlijk lange periode is de militaire productie in Servië opnieuw op de benen”, zei minister van Defensie Dragan Sutanovac bij zijn terugkeer uit Bagdad. “Irak heeft een twintigtal trainingsvliegtuigen besteld voor 305 miljoen dollar. Dat is goed voor bijna 20.000 jobs en de terugkeer van ons land op de internationale scène in dit segment.”

“We hebben de zesdaagse werkweek ingevoerd, honderd nieuwe mensen aangenomen en de lonen drastisch opgetrokken”, zegt Tomislav Bjelogrlic, de manager van het bedrijf waar de vliegtuigen geproduceerd worden. De lonen in de defensie-industrie liggen ongeveer dubbel zo hoog als in andere bedrijfstakken.

Andere industrietakken

Servië hoopt dat de heropleving van de defensie-industrie, met name door wapenleveringen aan Irak, de deur kan openen voor gelijkaardige succesverhalen in andere sectoren. “Onze bouwsector heeft het grootste deel van de Iraakse infrastructuur gebouwd in de jaren zeventig en tachtig”, zegt Sutanovac. “Ze kunnen dat opnieuw doen, nu Irak 70 miljard dollar wil investeren in de algemene heropbouw.”

Defensie was een van de belangrijkste exportsectoren voor de oorlog het voormalige Joegoslavië verscheurde in de jaren negentig. De productie verloopt in zes grote fabrieken waarvan de overheid een meerderheidsaandeel bezit. De grootste klanten waren landen als Irak en Libië. Na de oorlog in de jaren negentig kreeg de regio een strikt import- en exportembargo opgelegd door de Verenigde Naties.

De defensie-industrie was één van de doelwitten tijdens de bombardementen op Servië door de Navo in 1999. Tijdens de elf weken durende bombardementen werden fabriken voor geweren, raketten en munitie geviseerd. Enkel de enorme explosievenfabriek Prva Iskra, op 36 kilometer van de hoofdstad Belgrado werd gespaard.

Wapens, maar geen oorlog

“We grijpen terug naar de wapens wat betreft productie en industrie, maar dat betekent niet dat we teruggrijpen naar de oorlog”, zegt militair analist Aleksandar Radic. “Deze industrie is nu volledig transparant, met contracten die ver op voorhand gemaakt worden en gecontroleerd worden door verantwoordelijke overheden hier en in het buitenland.”

Volgens Rade Gromovac, manager van de Zastava Oruzje fabriek die handvuurwapens produceert, is het overgrote deel van de 30 miljoen aan export dit jaar bestemd voor de vredeshandhavers in Irak en Afghanistan en voor de Iraakse veiligheidsdiensten. De fabriek maakt ook jachtwapens die bestemd zijn voor de Verenigde Staten.

Niet-gebonden landen

Maar Servië heeft vooral zijn oog laten vallen op de niet-gebonden landen als meest veelbelovende klanten. De Servische president Boris Tadic heeft een top voorgesteld van de niet-gebonden landen in 2011 in Belgrado om het vijftigjarige bestaan van de Organisatie van Niet-Gebonden landen te vieren.

“De samenwerking met de niet-gebonden landen waarvan sommige erg groot zijn, zoals India of Indonesië, of sommige veel geld over hebben voor defensie, zoals landen in het Midden-Oosten, kunnen zeker voor een economische impuls zorgen”, zegt Ivan Jaksic, woordvoerder van de Servische Kamer van Koophandel.
 
“In die landen is er een duidelijke nood aan deskundigen uit de militaire industrie”, zegt hij. “Maar we mogen niet enkel inzetten op defensie. Ook landbouw en diensten als de bouw, geneeskunde, transport en IT zijn erg gegeerd.”