Shell doet aan belastingontwijking op Noordpool

Tot vorige week bleef Sean Churchfield, operationeel manager van Shell, beweren dat belastingsverplichting absoluut geen drijvende factor was om de Kulluk nog voor januari uit de Dutch Harbor in Alaska te verschepen.  De jaarlijkse taks van twee procent op de waarde van eigendommen die worden gebruikt voor olie- en gasverkenning,  die de wet in Alaska voorschrijft, werden ‘mee in rekening gehouden, maar wogen zeker niet door op de beslissing’.  De doorslaggevende reden zouden inspectie- en herstellingswerken geweest zijn.

Shell bekent

Zaterdag 25 mei, op de ondervraging naar aanleiding van een onderzoekscomité van de kustwacht die de activiteiten van de oliegigant in Alaska onder de loep neemt, waren de woorden van Churchfield enigszins anders. Toen hem onder ede gevraagd werd naar de reden om eind december halsoverkop de haven van Alaska te verlaten, was zijn antwoord dat de drijfveer vooral economisch was. ‘De Dutch Harbor nog voor het einde van het jaar verlaten was belangrijk omdat bij het nieuwe jaar belastingen zouden moeten betaald worden.’ Op die manier kon Shell ‘enkele miljoenen’ aan belastingen vermijden.

‘Nonchalance van Shell is symptomatisch’

Het platform dat 500.000 liter diesel aan boord had, was ’s nachts tijdens een storm losgeraakt. Op nieuwjaarsdag dreef de Kulluk vast tegen een rots, 400 kilometer ten zuiden van Anchorage, de grootste stad van Alaska. Shell wou het gevaarte uit de haven van Dutch Harbor richting Seattle laten varen ondanks de slechte weersvoorspellingen.

Milieuorganisaties waaronder Greenpeace en WWF zien in het hele gebeuren een doorslaggevende reden waarom boringen in het noordpoolgebied verboden moeten worden. ‘Het feit dat Shell er voor koos om toch te verschepen, ook al was er een storm voorspeld, toont aan dat deze bedrijven de verkeerde prioriteiten hebben. Hoewel ze wel hoog van de toren blazen over hun aandacht voor het milieu, blijven ze slordig omgaan met veiligheidsaspecten’, zegt Joeri Thijs, verantwoordelijke van de Noordpoolcampagne van Greenpeace. Het boorplatform was op het moment van verscheping niet actief. Een lek zou volgens Thijs toch nog steeds een grote impact gehad hebben. ‘De nonchalance van Shell is symptomatisch. We moeten hier lessen uit trekken, ontginningen in het noordpoolgebied zijn veel te riskant.’  

De pogingen van de oliemaatschappij om olieboringen in het noordpoolgebied op te starten draaiden uit op een reeks van mislukkingen. Er waren verschillende inbreuken op de milieuwet en Shell bleek bovendien niet over het juiste materiaal te beschikken om een potentieel olielek in te dammen. De Amerikaanse minister van Binnenlandse Zaken, Ken Salazar, liet in maart al weten dat Shell de overheid en een onafhankelijk auditbureau zal moeten kunnen overtuigen dat ze over het juiste materiaal, de juiste expertise en doordachte plannen beschikken om de operatie verder te zetten.

‘We pleiten ervoor om het onbewoonde deel van het noordpoolgebied  tot wereldreservaat uit te roepen, waar elke vorm van industriële ontginning verboden is. Allereerst zijn de risico’s op een olielek erg groot door de extreme weersomstandigheden. Ten tweede zijn de oliemaatschappijen niet gewapend tegen een olielek. Het grootste deel van het jaar is alles bevroren in het noordpoolgebied. Alle operaties moeten er plaatsvinden in enkele maanden tijd. Ook de opkuis van een olieramp als die zich zou voordoen. Erg moeilijk in zo’n korte tijd’, zegt Thijs.

‘In plaats van het smelten van het poolijs als een noodsignaal te beschouwen in de strijd tegen de klimaatverandering, ruiken de leiders van oliebedrijven een buitenkans om de dieper gelegen grondstoffen te gaan exploiteren. Behoorlijk cynisch als je het mij vraagt’, aldus Thijs.