Sociale zekerheid in internationaal opzicht nog altijd een voorrecht
De helft van de wereldbevolking moet het stellen zonder enige vorm van sociale zekerheid, en amper een vijfde van de wereldbevolking heeft een volwaardige ziekteverzekering en recht op een vervangingsinkomen bij ziekte of ongevallen, werkloosheid, de geboorte van een kind of na het einde van de loopbaan. In de ontwikkelingslanden geniet slechts één op tien van de inwoners een goede sociale bescherming. Dat blijkt uit een rapport van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO), die woensdag de campagne ‘Sociale zekerheid voor iedereen’ heeft gelanceerd. De voorbije 20 jaar is de sociale bescherming er in de meeste landen op achteruitgegaan - een gevolg van de groei van de informele economie.
Gustavo Capdevila . 19 juni 2003
In Afrika bezuiden de Sahara en Zuid-Azië kent maar vijf tot tien procent van de bevolking een degelijke vorm van sociale zekerheid, in de overige ontwikkelingslanden is de situatie niet veel beter. Daar moet verandering in komen, niet alleen om sociale drama’s te voorkomen maar ook omdat het ontbreken van sociale zekerheid een rem zet op de ontwikkeling van het menselijk kapitaal en de economische groei, stelt de IAO.
De campagne ‘Sociale zekerheid voor iedereen’ moet overheden, werknemers en werkgevers ertoe aanzetten de enorme gaten in het systeem te stoppen. Ook de betrokken instellingen zelf, niet-gouvernementele organisaties en donorlanden zouden moeten inspringen.
De eerste bedoeling van de campagne is de principes waarop de sociale zekerheid gebaseerd is, overal beter te laten doordringen. Tegelijk zou informatie over de meest succesvolle systemen en initiatieven de ronde moeten doen. De Internationale Arbeidsorganisatie is vooral op zoek naar vernieuwende oplossingen voor het probleem van de informele sector: kleine ondernemingen en zelfstandigen die zich weinig aantrekken van wettelijke regelingen en hun personeel dan ook meestal nauwelijks sociale bescherming bieden.
In de jaren 60 en 70 ging de IAO er nog van uit dat de sociale zekerheid in de ontwikkelingslanden langzaam maar zeker aansluiting zou vinden bij de systemen in de rijke landen, waar bijna iedereen bescherming geniet. Maar de snelle opkomst van de informele economie doorkruiste die verwachting. Intussen zorgt die ontwikkeling ook in de transitielanden voor problemen.
Zomaar de aanpak van de rijke lande kopiëren, is geen optie. Zelfs in relatieve cijfers hebben de ontwikkelingslanden een enorme achterstand weg te werken. De landen van West-Europa besteden gemiddeld bijna een kwart van hun bruto binnenlands product aan de sociale zekerheid, voor Noord-Amerika bedraagt dat aandeel 16,6 procent. In Afrika wordt amper 4,3 procent van het bbp aan sociale zekerheid uitgegeven. De IAO wil in de armste landen dan ook in de eerste plaats gebruik maken van plaatselijke systemen die heel goedkoop maar toch efficiënt zijn. In als India, waar zowat 90 procent van de bevolking in de informele sector werkt, zijn bijvoorbeeld creatieve oplossingen ontstaan die veel werknemers toch een minimale vorm van bescherming bieden. Daarop kan worden verder gebouwd. In India werkt de IAO samen met het 30 jaar geleden opgerichte SEWA, een vereniging van informele arbeidsters die nu al 700.000 werknemers in vijf deelstaten vertegenwoordigt.
Andere landen hebben meer geld en kunnen systemen opzetten waarbij de staat een grotere rol speelt. De resultaten daarvan zijn soms opmerkelijk. Zuid-Korea heeft de dekkingsgraad van zijn ziekteverzekering tussen 1977 en 1989 opgetrokken van 20 tot 100 procent. Tunesië zorgde ervoor dat het aandeel van zijn burgers dat pensioenrechten opbouwt tussen 1989 en 1999 steeg van 60 tot 84 procent.
Misschien kan China uit dergelijke ervaringen leren. China kende de voorbije decennia een vorm van ‘sociale zekerheid voor iedereen’, maar voor tientallen miljoenen Chinezen verdwijnt dat vangnet naarmate de overheidsbedrijven sluiten. China moet dus een heel nieuw systeem opzetten. De uitdaging is enorm, wat de Chinese overheid stelt nog een half miljard mensen te werk.
De campagne ‘Sociale zekerheid voor iedereen’ moet overheden, werknemers en werkgevers ertoe aanzetten de enorme gaten in het systeem te stoppen. Ook de betrokken instellingen zelf, niet-gouvernementele organisaties en donorlanden zouden moeten inspringen.
De eerste bedoeling van de campagne is de principes waarop de sociale zekerheid gebaseerd is, overal beter te laten doordringen. Tegelijk zou informatie over de meest succesvolle systemen en initiatieven de ronde moeten doen. De Internationale Arbeidsorganisatie is vooral op zoek naar vernieuwende oplossingen voor het probleem van de informele sector: kleine ondernemingen en zelfstandigen die zich weinig aantrekken van wettelijke regelingen en hun personeel dan ook meestal nauwelijks sociale bescherming bieden.
In de jaren 60 en 70 ging de IAO er nog van uit dat de sociale zekerheid in de ontwikkelingslanden langzaam maar zeker aansluiting zou vinden bij de systemen in de rijke landen, waar bijna iedereen bescherming geniet. Maar de snelle opkomst van de informele economie doorkruiste die verwachting. Intussen zorgt die ontwikkeling ook in de transitielanden voor problemen.
Zomaar de aanpak van de rijke lande kopiëren, is geen optie. Zelfs in relatieve cijfers hebben de ontwikkelingslanden een enorme achterstand weg te werken. De landen van West-Europa besteden gemiddeld bijna een kwart van hun bruto binnenlands product aan de sociale zekerheid, voor Noord-Amerika bedraagt dat aandeel 16,6 procent. In Afrika wordt amper 4,3 procent van het bbp aan sociale zekerheid uitgegeven. De IAO wil in de armste landen dan ook in de eerste plaats gebruik maken van plaatselijke systemen die heel goedkoop maar toch efficiënt zijn. In als India, waar zowat 90 procent van de bevolking in de informele sector werkt, zijn bijvoorbeeld creatieve oplossingen ontstaan die veel werknemers toch een minimale vorm van bescherming bieden. Daarop kan worden verder gebouwd. In India werkt de IAO samen met het 30 jaar geleden opgerichte SEWA, een vereniging van informele arbeidsters die nu al 700.000 werknemers in vijf deelstaten vertegenwoordigt.
Andere landen hebben meer geld en kunnen systemen opzetten waarbij de staat een grotere rol speelt. De resultaten daarvan zijn soms opmerkelijk. Zuid-Korea heeft de dekkingsgraad van zijn ziekteverzekering tussen 1977 en 1989 opgetrokken van 20 tot 100 procent. Tunesië zorgde ervoor dat het aandeel van zijn burgers dat pensioenrechten opbouwt tussen 1989 en 1999 steeg van 60 tot 84 procent.
Misschien kan China uit dergelijke ervaringen leren. China kende de voorbije decennia een vorm van ‘sociale zekerheid voor iedereen’, maar voor tientallen miljoenen Chinezen verdwijnt dat vangnet naarmate de overheidsbedrijven sluiten. China moet dus een heel nieuw systeem opzetten. De uitdaging is enorm, wat de Chinese overheid stelt nog een half miljard mensen te werk.
Maak MO* mee mogelijk.
Word proMO* net als 2781 andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.
Meer verhalen
-
Opinie
-
Opinie
-
Nieuws
-
Nieuws
-
Opinie
-
Commentaar
11.11.11
Search for Common Ground
Broederlijk Delen
Rikolto
Zebrastraat
Fairtrade Belgium
Memisa
Plan
WSM
Oxfam België
Handicap International
Artsen Zonder Vakantie
FOS
Unicef
Dokters van de wereld
Caritas Vlaanderen