Spook van Amerikaanse steun splijt Cubaanse oppositie

Alles is klaar en het lijkt erop dat de Cubaanse regering het congres niet zal verhinderen, zegt René Gómez Manzano van Vereniging ter Bevordering van de Civiele Samenleving (APSC). Maar ze heeft het ons niet makkelijk gemaakt. Een deel van de buitenlandse diplomaten en internationale beroemdheden, onder wie Michael Gorbatsjov, zijn niet aan een visum geraakt om het congres bij te wonen.

Achttien Europese parlementsleden die wilden optreden als internationale waarnemers raakten evenmin aan de nodige papieren. Dinsdag weigerde de Cubaanse douane de Poolse parlementsleden Boguslaw Sonik en Jacek Protasiewicz de toegang tot het grondgebied. Hun Tsjechische collega’s Karen Schwarzenberg en Arnold Vaatz hadden meer geluk en zullen wel op het appèl zijn.

Slechts een deel van de sterk verdeelde Cubaanse oppositie steunt het initiatief van de Vereniging ter Bevordering van de Civiele Samenleving (APSC). De APSC-bijeenkomst wordt gesteund door anti-Castro groepen in de VS zoals Alpha 66 en de zelfverklaarde terrorist Luis Posada Carriles. Hij noemde de Congres in Havana historisch, net voor hij deze week werd opgepakt in Miami.

Maar Oswaldo Payá van de Christelijke Bevrijdingsbeweging (MCL, een andere protagonist in de Cubaanse oppositie) doet niet mee. Hij noemt het congres een verraad tegen de echte oppositie, die grotendeels achter de tralies zit. Ook de Arco Progresista, een coalitie van sociaal-democratische organisaties, distantieert zich van het initiatief. Niets wat dicht staat bij het Amerikaanse Cuba-beleid kan rekenen op onze steun, klinkt het daar.

Gómez Manzano ontkent dat het congres gefinancierd voor door de Amerikaanse regering. Het geld komt van Cubaanse organisaties van ballingen en van ngo’s. Toch distantieert een groot deel van de Cubaanse oppositie zich van het initiatief uit vrees geassocieerd te worden met aartsvijand VS. Washington kondigde vorige week donderdag nog aan dat het zes miljoen dollar schenkt aan de Support Group to Democracy (GAD), een ngo die hulp verleent aan activisten, politieke gevangenen en hun families in Cuba. Volgens Castro is het geld enkel bedoeld is voor subversie, destabilisering en samenzwering. De Cubaanse leider herhaalde begin deze week dat de leden van de oppositiegroepen huurlingen zijn ten dienste van de VS. Hij noemde het congres een provocatie van contrarevolutionairen.

De drijvende kracht achter het APSC-Congres is Martha Beatriz Roque, een vrouw die door de Cubaanse leider Fidel Castro samen met 74 andere opposanten veroordeeld werd voor samenzwering met de VS. Ze wordt bijgestaan door
Gómez Manzano van de APSC. De arrestaties en de veroordelingen van de 75 dissidenten leidden wereldwijd tot verontwaardiging. Roque kreeg 20 jaar cel maar kwam vorig jaar vervroegd vrij, officieel om gezondheidsredenen. De anderen kregen lichtere straffen maar zitten nog in de cel.

Todos Unidos en de Lawton Foundation for Human Rights, twee andere oppositiegroepen, zullen wel aanwezig zijn als gast. Het is tijd dat de Cubaanse oppositie haar verdeeldheid opzij schuift, zegt Todos Unidos.

Het MCL distantieert zich in opvallend sterke bewoordingen van congresorganisatrice Roque. Volgens MCL-lid Payá brengt ze de geloofwaardigheid van de ‘echte’ Cubaanse oppositie in het gedrang. Het is alom bekend dat zij en haar twee assistenten (Gómez Manzano and Bonne) samengewerkt hebben met de geheime dienst en gesteund werden door extremistische ballingen. Payá zegt verder dat het initiatief het Varelaproject saboteert. Dat project wist duizenden Cubanen te overtuigen de vraag om een referendum over democratische veranderingen te ondertekenen. Payá’s groep meent dat de veelbesproken meeting de oppositie een negatief imago geeft als een beweging die samenwerkt met extremisten.

Het congres ontlokt ook kritiek van Eloy Gutiérrez Menoyo, een opposant die al sinds augustus 2003 wacht op toelating om terug te keren uit de VS. Hij wil er de beweging voor Cuban Change opstarten. De vergadering wordt gemanipuleerd en geïnfiltreerd, zegt hij. (MM/ADR)