Srilankaanse monniken kiezen voor maatschappelijkengagement

Sri Lanka is een overwegend boeddhistisch land, en monniken hebben er altijd
ook oog gehad voor wat er zich buiten de muren van hun klooster afspeelde.
Maar de manier waarop boeddhisten tegenwoordig aan de Srilankaanse
samenleving timmeren, is ongekend.

Als mensen het moeilijk hebben om de eindjes aan elkaar te knopen, moeten
we een oplossing aanbieden zodat ze de boeddhistische regels kunnen volgen,
legt Omalpe Sobhita uit, een monnik die de Sri Bodhiraja-stichting (SBF) in
Embilipitiya leidt. De stichting stelt onder meer studiebeurzen ter
beschikking, initieert ontwikkelingsprojecten en biedt verstokte rokers of
drinkers begeleiding.

De trend dat kloosters en tempels zich ook als actiecentra laten gelden,
begon eigenlijk al twintig jaar geleden, stelt Amarasiri de Silva, het hoofd
van het departement Sociologie van de universiteit van Peradeniya. Toen
begon het Srilankaanse kastensysteem af te brokkelen. Voordien kwam de
boeddhistische geestelijkheid vooral uit de elite. De monniken hadden als
opdracht de spirituele wijsheid die ze in het klooster opdeden, door te
geven aan andere mensen

Nadat ook Srilankanen van lagere afkomst toegang kregen tot een religieuze
carrière, begonnen de kloosters zich te interesseren voor concrete sociale
problemen in hun gemeenschap. Monniken begonnen huisbezoeken bij zieke
mensen af te leggen en begrafenissen bij te wonen, legt Da Silva uit. En
mensen uit die gezinnen begonnen naar de tempels te komen met al hun
problemen.

Sobhita begon in 1993 met zijn Sri Bodhiraja-stichting, als een reactie
tegen de onderdrukking van het Marxistische Janatha Vimukthi Peramuna
(Volksbevrijdingsfront) dat in de arme streek een vruchtbare voedingsbodem
vond. De stichting heeft er inmiddels voor gezorgd dat Embilipitiya een
waterleiding kreeg, een kleuterschool, een weeshuis en gezondheidscentra die
gratis werken. Arme kinderen kunnen studiebeurzen krijgen, de stichting
begon met welzijnsprogramma’s voor vrouwen en ook alcoholici en verstokte
rokers worden geholpen. Als monniken probeerden we de gelovigen de
voorschriften van het boeddhisme bij te brengen, zoals niet doden, niet
stelen en niet liegen. Maar dat volstaat niet bij mensen die moeten vechten
om te overleven.

De boeddhistische activisten in Sri Lanka verloochenen hun roots niet. In
Nattandiya, een stadje in het noordwesten van het land, hadden experts de
inwoners voorgesteld te investeren in kippenkweek om die manier een
alternatieve bron van inkomsten aan te boren. Maar boeddhisten zijn tegen
het doden van levende wezens. De plaatselijke priester riep daarom de hulp
in van de Dhammavijaya-stichting, een andere boeddhistische hulporganisatie,
om een alternatief te vinden. De stichting zorgde voor de nodige
investeringsmiddelen om een aantal fabriekjes uit de grond te stampen die de
plaatselijk overvloedig voorradige kokosvezels als grondstof gebruiken. Nu
bevoorraadt Nattandiya het Srilankaanse leger met bezems en matrassen.

De boeddhistische beweging wil ook wegen op de politiek. Op 26 juli stapten
meer dan 10.000 vertegenwoordigers van boeddhistische scholen en
organisaties door de hoofdstad Colombo. Ze eisten dat de regering meer
respect aan de dag zou leggen voor boeddhistische waarden in haar beleid.
Het zit de boeddhisten onder meer hoog dat de regering een deel van haar
inkomsten haalt uit belastingen op alcohol en goktenten - goede boeddhisten
drinken en gokken niet.