Staatsoliebedrijf Pemex zinkt weg in schulden

Het Mexicaanse staatsoliebedrijf Pemex is in crisis. Het bedrijf heeft een gigantische schuld van 45 miljard dollar, de grootste bedrijfsschuld ter wereld. Voorlopig zijn de inkomsten van Pemex nog net iets groter. Het blijft met 3,4 miljoen vaten ruwe olie per dag het grootste oliebedrijf in Latijns-Amerika. Maar de kwaliteit van die productie wordt steeds slechter.

Er staat ons een technisch bankroet te wachten, zegt minister van Energie Fernando Elizondo. Een vreemde constatering in een tijd waarin de olieprijzen hoge toppen scheren. Pemex heeft dringend een kapitaalsinjectie nodig om meer en betere olie op te pompen. Het bedrijf hinkt in technologisch opzicht 25 jaar achterop bij andere oliebedrijven. Hoewel de omzet van het bedrijf vorig jaar 69 miljard dollar bedroeg, mocht het bedrijf maar 25 miljoen houden. De rest werd integraal gebruikt om de Mexicaanse staatskas te spekken.

Er is een extra investering van ten minste 15 miljard dollar per jaar nodig om Pemex meer efficiënt te maken, berekende Energieminister Elizondo. Maar de overheid heeft dat bedrag niet. De Mexicaanse wet verplicht Pemex om het gros van zijn inkomsten af te staan. Het bedrijf mag plannen maken voor nieuwe boringen, maar het kan niet zelf beslissen of het zijn inkomsten besteedt aan nieuwe projecten.

Om het technisch bankroet af te wenden heeft het Mexicaanse parlement voor twee miljard dollar belastingvoordelen toegekend aan Pemex. Onvoldoende, oordeelt Marcelo Contreras, een energieconsultant. Het is alsof je een aspirine geeft aan iemand die sterft aan kanker. Niemand gelooft dat Pemex een betere toekomst tegemoet gaat dankzij de belastingvermindering, valt energie-analist David Shields bij.

Om het hoofd boven water te houden, ondertekent Pemex regelmatig contracten met privé-firma’s via ingewikkelde juridische achterpoortjes. De facto zijn er zo joint ventures ontstaan, bijvoorbeeld met buitenlandse raffinaderijen.

De belangrijkste oorzaak van de crisis bij Pemex is zijn bijna mythische status als symbool van nationale trots, zegt historicus Enrique Krauze. De Institutionele Revolutionaire Partij (PRI) trok het bedrijf in 1938 uit de handen van Britse en Amerikaanse grootindustriëlen door het te nationaliseren. De Mexicaanse grondwet verbiedt sindsdien dat buitenlandse bedrijven investeren in de energiesector.

Een privatisering van Pemex blijft een politiek taboe, ook nadat de PRI in 2000 van de macht verdreven werd. President Vicente Fox heeft sinds zijn aantreden een aantal pogingen ondernomen om het verbod op te heffen of te verzachten. Maar die voorstellen zijn niet vruchtbare aarde gevallen in het Mexicaanse parlement.

Geen enkele van de kandidaten die opkomen bij de presidentsverkiezingen van 2006 stelt voor om Pemex te openen voor privé-kapitaal. Het model van staatscontrole is verouderd, maar het klimaat voor een alternatief bestaat niet. Dat hoeft niet per se een privatisering te zijn, zegt Contreras. Maar zelfs joint ventures en de participatie van privé-kapitaal zijn niet bespreekbaar. Pemex is bezig te stikken in de nationale vlag waarin het gewikkeld werd. (MM)