'Stijging Amerikaanse ontwikkelingshulp grotendeels loze belofte'

De Amerikaanse president George W. Bush kondigde in maart vorig jaar de oprichting van een Millennium Challenge Account (MCA) aan waarlangs VS de komende drie jaar 10 miljard dollar extra ontwikkelingshulp zouden versluizen - de grootste stijging van het Amerikaanse budget voor ontwikkelingshulp sinds de regering Kennedy begin de jaren 60. Vanaf 2006 zou het MCA dan jaarlijks vijf miljard dollar beginnen uit te keren. Dat lijkt een gevoelige verhoging van de Amerikaanse ontwikkelingshulp: via de bestaande kanalen besteden de VS nu ongeveer 13 miljard dollar per jaar.

Maar volgens de twee onderzoeksinstellingen blijkt Bush voor de periode 2004-2006 maar vier miljard dollar voor het MCA te hebben begroot. Een deel van die vier miljard zou bovendien pas na 2006 worden uitgegeven. Daar komt nog eens bij dat begrotingen meestal niet helemaal worden opgesoupeerd, zeker niet als het om nieuwe initiatieven gaat. Het Congressional Budget Office (CBO), een instelling van het Amerikaanse parlement, schat dat het MCA uiteindelijk maar l,7 miljard dollar zal kunnen uitgeven tussen 2004 en 2006 - een zesde van het beloofde bedrag.

Het verschil is zo groot dat er na de publicatie van de begroting in februari binnen de Amerikaanse regering twijfels opdoken of er geen fout zat in de MCA-cijfers. Moesten de bedragen voor 2005 en 2006 niet gecorrigeerd worden om de verdere stijging naar 5 miljard dollar per jaar in 2007 mogelijk te maken? Maar tot hiertoe zijn de MCA-cijfers in het budget nog niet veranderd. Volgens Brian Deese, een medewerker van de denktank CGD, is de zaak nog wel niet helemaal verloren - als er voldoende druk wordt ontwikkeld en zowel de Republikeinen als de Democraten een verhoging eisen, kunnen we nog een positieve ontwikkeling zien.

De enorme kloof tussen beloften en de werkelijkheid is ook merkbaar in de Amerikaanse bijdrage aan de strijd tegen aids. Gisteren (woensdag) keurde het Amerikaanse parlement een besluit goed dat voor de komende vijf jaar 15 miljard dollar toekent aan aids-projecten in Arika en de Cariben. 10 miljard dollar daarvan zijn nieuwe toezeggingen. Volgens de Amerikaanse president George W. Bush gaat het om de grootste toezegging ooit voor internationale actie tegen een specifieke ziekte.

Maar de twee onderzoeksinstellingen wijzen er fijntjes op dat Bush in de begroting voor 2004 maar 450 miljoen dollar heeft ingeschreven voor het initiatief. Het is compleet onduidelijk hoe dat bedrag de komende vijf jaar zal worden opgetrokken om aan een totaal van 10 miljard dollar te komen. En weer strooit het Congressional Budget Office (CBO) nog meer roet in het eten: de CBO schat dat van de voorziene 450 miljoen dollar in 2004 maar 45 miljoen daadwerkelijk zullen worden uitgegeven.

Het lijkt er sterk op dat de VS ook de komende jaren niet veel meer dan 0,12 procent van hun bruto binnenlands product (bbp) zullen uitgeven aan ontwikkelingssamenwerking. Dat is veel minder dan het aandeel dat het land de voorbije decennia aan die begrotingspost uitgaf, tot in 1996 de grote daling inzette. Volgens de onderzoekers van het CGD en het CBPP stijgt de Amerikaanse ontwikkelingsbegroting voor 2004 met ongeveer vijf procent in vergelijking met 2003 - rekening houdend met de inflatie en met een bijkomende verhoging van 2,5 miljard dollar voor de heropbouw van Irak. Maar omdat het geld zo traag wordt uitgegeven en omdat de bijdrage in de jaren 90 zo sterk achteruitging, blijft dit in historisch perspectief een mager resultaat, besluiten de onderzoekers.

Al bij al groeit de Amerikaanse ontwikkelingsbijdrage niet sneller dan de Amerikaanse economie in haar geheel. Volgens de berekeningen het CGD en het CBPP zal de Amerikaanse ontwikkelingshulp in 2004 neerkomen op 0,124 procent van het bbp. Projcties vor 2008 komen uit bij een aandeel van 0,123 procent. Alle andere westerse landen besteden minstens 0,20 procent van hun bbp aan ontwikkelingssamenwerking.