Struiken in de strijd tegen CO2

De studie, die verscheen in het tijdschrift Earth System Dynamics, richt zich op de capaciteit van de jatropha curcas-struik om een grote hoeveelheid CO2 uit de atmosfeer op te nemen. De onderzoekers stellen dat zogenaamde koolstoflandbouw, waarbij gewassen als jatropha in grote plantages in hete en droge kuststreken geteeld worden, een jaarlijkse opname van tussen de 17 en 25 ton CO2 per hectare zou kunnen opleveren. De onderzoekers bestudeerden met behulp van computersimulaties en metingen op een bestaande jatropha-plantage in het Egyptische Luxor of de techniek ook succesvol in mogelijke Omaanse of Mexicaanse projecten kan worden toegepast.

Volgens de studie zou een plantage die drie procent van de Arabische Woestijn bezet in twee decennia evenveel CO2 opnemen als alle gemotoriseerde verkeer in Duitsland in dezelfde periode veroorzaakt. Dat de struiken in extreme omstandigheden overleven, zorgt ervoor dat de plantages bovendien in droge kuststreken of uitgeputte landbouwgrond geplaatst kunnen worden en dus niet de plaats van landbouwprojecten innemen.

Competitieve methode

De studie raamt de totale kosten van de landbouwmethode tussen 42 en 63 euro per bespaarde ton CO2. Omdat de kosten volgens die schatting ongeveer evenveel bedragen als de kostprijs van zogenaamde “Carbon Capture and Storage”-projecten (CCS) – rond de 54 euro per ton –, biedt koolstoflandbouw ook economische mogelijkheden. CCS wordt tot nu toe beschouwd als de enige rendabele manier om CO2-uitstoot te compenseren zonder de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen af te bouwen.

Bovendien dienen jatropha-plantages meer dan één nut. De studie vermeldt dat de noten die in de struiken groeien olie bevatten die gemakkelijk gebruikt kan worden om biobrandstof aan te maken. De olie in de noot van de struik wordt beschouwd als een van de meest veelbelovende biobrandstoffen. Volgens het onderzoek zou het oogsten van die noten het potentieel van de plantages om CO2 uit de lucht te halen met een derde kunnen verlagen, maar tegelijkertijd wel voor lokale werkgelegenheid en extra inkomsten voor de eigenaars van het gebied zorgen.

Onvoorziene gevaren?

Toch bestaat er onduidelijkheid over de grootte van de ecologische impact die de plantages kunnen hebben. Zo stellen critici dat het gif van de plant de omringende grond kan vervuilen. Bovendien vrezen milieuverenigingen dat de afhankelijkheid van ontziltingscentrales bij irrigatie van de plantages het zoutgehalte in de grond zou kunnen verhogen en de omringende aarde, kuststrook en vegetatie zou kunnen verontreinigen. Milieuorganisatie Food and Water Watch noemt ontzilting van zeewater duur, energieverslindend – en dus verantwoordelijk voor een toename van CO2-uitstoot – en vervuilend. Volgens de organisatie zorgen ontziltingscentrales voor hoge sterftecijfers bij vissen en andere zeedieren.

De onderzoekers stellen daartegenover dat de hoge uitstoot van ontziltingscentrales echter niet opweegt tegen de grote CO2-opname van de plantages. Bovendien, zo stelt de studie, zorgen de klimaatsveranderingen die gepaard gaan met het irrigeren van woestijnstreken vooral voor positieve resultaten. Zo kan een groenere kuststreek onder andere ‘lokale klimaatverandering milderen, woestijnuitbreiding tegengaan en landbouwontwikkeling promoten’. Om de uitstoot verder zoveel mogelijk te beperken, verwijzen de onderzoekers naar de mogelijkheid om in de energievoorziening van de centrales gebruik te maken van biomassa die de struiken zelf produceren.

De onderzoekers beschouwen de studie als een aanloop naar meer onderzoek rond die onduidelijke impact van ontziltingsactiviteiten en de precieze opbrengst op lange termijn van de jatropha-teelt. Eerdere teeltprojecten leverden immers tegenvallende resultaten en lagere opbrengst dan verwacht op. Of de nieuwe studie de verwachtingen die ze zelf opbouwt de komende jaren kan realiseren, valt dus af te wachten.