Succes flessenwater bedreigt openbare watermaatschappijen

De verkoop van flessenwater levert per jaar al ongeveer 37 miljard euro op. Vier multinationals - Nestlé, PepsiCo, Coca-Cola en Danone - verdelen het leeuwendeel van de snel groeiende markt onder elkaar, stellen de auteurs van ‘Inside the bottle’ (‘In de fles’). Deze bedrijven maken vette winsten met water dat ze gratis krijgen of goedkoop betrekken van openbare watermaatschappijen, zegt
Tony Clarke, de auteur van het rapport.

Zowat één vijfde van de VS-burgers drinkt uitsluitend flessenwater. Wereldwijd steeg de verkoop van gebotteld water tussen 2000 en 2003 met 40 procent. De reclame voor water in flessen speelt in op de angst voor de veiligheid van kraantjeswater, observeert Clarke. Hij moet toegeven dat water uit de kraan in sommige landen gezondheidsproblemen kan opleveren. Maar gebotteld water is in vergelijking peperduur, en dat veroorzaakt volgens Clarke indirecte problemen die zeker even ernstig zijn. Naarmate meer mensen overschakelen op flessenwater, krijgen openbare watermaatschappijen moeilijker genoeg investeringsmiddelen bijeen om de kwaliteit van het water dat ze verdelen te bewaken en te verbeteren.

De producenten van flessenwater zien dat niet zo. Wij proberen niet consumenten ervan af te brengen kraantjeswater te gebruiken. Maar mensen geven de voorkeur aan gebotteld water omdat het handig en veilig is en goed is voor de gezondheid, zegt Stephen Kay, een woordvoerder van de International Bottled Water Association.

In elk geval is flessenwater gezonder dan de softdrinks, in Noord- en Zuid-Amerika een belangrijke oorzaak van zwaarlijvigheid. De producenten van softdrinks hebben dat zelf ook ingezien. Coca-Cola investeert al volop in de productie van flessenwater. De onderneming gaat ervan uit dat water binnen een paar jaar haar belangrijkste product zal zijn.

Waar Clarke en andere activisten zich vooral zorgen over maken, is dat mensen stilaan gaan aannemen dat water een gewoon handelsgoed is en dus logischerwijze onderworpen moet worden aan de wetten van de markt. Bedrijven hebben een enorm belang bij het verkopen van water. Gebotteld water maakt mensen klaar voor de privatisering van openbare watermaatschappijen.

In Noord-Amerka bestaat nog veel weerstand tegen de privatisering van watermaatschappijen. Dat is een gevolg van problemen met sommige overnames waaraan veel ruchtbaarheid werd gegeven, zegt Wenonah Hauter, de directeur van ‘Water for All’, een campagne van de Amerikaanse ngo Public Citizen. In de VS is amper 15 procent van de bedrijven in de sector in privé-handen, en daarbij gaat het vooral om ondernemingen die afvalwater zuiveren.

Hauter gelooft dat de snelle groei van de verkoop van flessenwater geld en aandacht wegzuigt voor de verbetering van de openbare drinkwaterdistributie. Mensen verspillen hun geld aan flessenwater in plaats van aan te dringen op beter kraantjeswater. Hauter ergert zich ook aan het afvalprobleem die al die plastic flessen veroorzaken. Volgens milieuorganisaties kan dat probleem binnen de perken worden gehouden met een statiegeldsysteem, maar de grote producenten verzetten zich tegen dergelijke systemen. (PD)