‘Surge’ brengt geen politieke stabiliteit in Irak

“De VS dreigen voor lange tijd te worden vastgezet in Irak, met ernstige gevolgen voor hun belangen in de rest van de wereld”, schrijven de experts van het US Institute of Peace (USIP) in het rapport Iraq After the Surge, Options and Questions. Ze komen tot de conclusie dat het geweld de voorbije 15 maanden is verminderd, maar dat er geen vooruitgang is geboekt op weg naar nationale verzoening. De betere veiligheidssituatie is “fragiel en volledig afhankelijk van de aanwezigheid van Amerikaanse troepen”.
Het rapport verschijnt enkele dagen voor de Amerikaanse opperbevelhebber in Irak, generaal David Petraeus, en de Amerikaanse ambassadeur Ryan Crocker voor het Amerikaanse parlement verschijnen om ervoor te pleiten de ‘surge’ onverminderd vol te houden. Washington is bezig het aantal soldaten in Irak af te bouwen van 170.000 tot 140.000.
Petraeus kan voor zijn aanbeveling rekenen op de sympathie van president George Bush. De Democraten vinden daarentegen dat het aantal gevechtstroepen elke maand met 5000 moet worden verminderd. Ook de Amerikaanse stafchefs hebben al laten verstaan dat het militaire engagement in Irak een ondragelijk hoge tol eist van de moraal van de troepen en de inzetbaarheid van het leger in andere conflictgebieden.

“Geen stap dichter bij vertrek”

“De politieke vooruitgang is zo traag en de sociale en politieke tweedracht zo uitgesproken dat de VS niet dichter bij een vertrek uit Irak staan dan een jaar geleden”, stelt het rapport, dat koren op de molen is van de Democraten. De experts van het USIP zijn voor een groot deel dezelfde als die in 2006 advies uitbrachten aan de Iraq Study Group onder leiding van voormalig minister van Buitenlandse Zaken James Baker.
De ISG riep eind december op om tegen april 2008 het gros van de Amerikaanse troepen terug te trekken en ongeveer 80.000 man ter plaatse te laten om het Iraakse leger op te leiden, gerichte acties uit te voeren tegen al-Qaida en Amerikaanse burgers te beschermen. President Bush koos evenwel voor de ‘surge’: het optrekken van de troepensterkte met 30.000 man in de hoop een einde te maken aan het geweld tussen verschillende geloofsgroepen en politieke partijen.
“Die strategie heeft de onderliggende oorzaken van de politieke instabiliteit in Irak niet weggenomen”, analyseert het rapport. “Succes hangt in hoge mate af van factoren waarop de VS geen controle heeft.” Tot die externe factoren behoren de bereidheid van de Mahdi-militie van de sjiitische geestelijke Moqtada al Sadr om zich te houden aan een staakt-het-vuren en de bereidheid van soennitische milities om samen met de VS tegen al-Qaida te vechten.

Alternatieven

Het rapport presenteert twee alternatieven voor het huidige, “onvoorwaardelijke” Amerikaanse engagement in Irak. Het eerste alternatief is een terugkeer naar de aanbevelingen van de ISG, met de nadruk op de opleiding van het Iraakse leger. Steun aan Bagdad wordt daarbij afhankelijk gemaakt van enkele minimale doelstellingen, zoals het vinden van een mechanisme om de overheidsinkomsten te delen en de organisatie van provinciale verkiezingen om de macht te decentraliseren.
Het tweede alternatief is een “onvoorwaardelijke, bijna volledige reductie van het militaire engagement”, in combinatie met een sterkere militaire aanwezigheid in de regio, diplomatieke inspanningen gericht op Iran en Saoedi-Arabië en politieke steun aan de Iraakse regering.
Vervolgens meet het rapport de impact van de verschillende scenario’s af op wat het de vijf “opperste belangen” van de VS in de regio noemt. Daarbij gaat het om het herstel van de Amerikaanse geloofwaardigheid en slagkracht, regionale stabiliteit, het beperken van de Iraanse invloed, het behoud van Irak als onafhankelijke staat en de strijd tegen het internationale terrorisme.
Een meer beperkte en voorwaardelijke steun aan Irak zou ervoor zorgen dat de VS opnieuw de handen vrij krijgen om op te treden in de hele wereld. Een totale terugtrekking van de Amerikaanse troepen zorgt daar ook voor, maar dreigt “de indruk te doen ontstaan dat de VS de oorlog in Irak verloren heeft.”