Te weinig en te veel corruptie in de media

Smijt het in de pers

Transparency International Belgium, een organisatie die de strijd tegen corruptie aangaat, brengt het eerste rapport uit over de integriteit en de efficiëntie van de Belgische instellingen. Ons land zou het niet slecht doen in vergelijking met andere Europese landen. Toch zijn de resultaten verre van perfect. Vooral in de politieke sector en het bedrijfsleven wordt regelgeving niet altijd even serieus genomen. Een duidelijke berichtgeving daarover blijft meestal achterwege.

Is het dan niet de taak van de media om bepaalde onregelmatigheden aan het licht te brengen? ‘Het goede nieuws is dat de media uitzonderlijk goed scoren op het vlak van integriteit. Journalisten hebben immers een deontologische code, wat niet het geval is voor politici of magistraten. We denken dat journalistiek een belangrijke rol kan spelen om corruptie te onthullen’, aldus Chantal Hébette, voorzitster van Transparency International Belgium. Ze ging hierover in debat met enkele journalisten en experts van journalistieke ethiek.

‘Gebrek aan integriteit bevindt zich in alle lagen van onze samenleving. Neem nu de parlementscommissie die de financiering van de politieke partijen moet controleren. Het is zo dat het parlement de leden voor deze commissie aanduidt, maar uiteraard zit hier heel wat druk achter van de politieke partijen. Wij vinden dat verontrustend, terwijl de Belg dat zonder meer lijkt aan te nemen. De media zouden zich meer kunnen inspannen om de bevolking bewust te maken van dergelijke praktijken die risico’s op corruptie met zich meebrengen. Daarom willen we met de mediamensen uitzoeken hoe ze meer kunnen investeren in waardevolle onderzoeksjournalistiek’, verklaart de voorzitster.

De prijs van de digitale evolutie

‘Niemand rond deze tafel betwist waarschijnlijk dat er te weinig onderzoeksjournalistiek is door de huidige financiële situatie van de media’, meent een deelnemer, die zoals de andere aanwezigen graag anoniem wil blijven. ‘Momenteel zijn de middelen niet voorhanden. Aan de andere kant is het verbazend en tegenstrijdig hoeveel geld er dan wel gespendeerd wordt aan fictie. Dit belet niet dat er goede pogingen bestaan. Ik denk bijvoorbeeld aan het Fonds Pascal Decroos dat researchprojecten financiert. Maar ook daar ligt het budget niet bijster hoog en gaat het meestal om onderzoek buiten België wegens het gebrek aan buitenlandse correspondenten.’

Daarnaast hebben de media duidelijk de digitale evolutie nog niet verteerd. Internet weegt niet alleen op het budget, maar ook op de tijdsbesteding. Er zijn geen deadlines meer, en dus ook weinig tijd om informatie te checken. De verleiding is bijgevolg zeer groot om alles wat binnenkomt op de redactie direct op de website te plaatsen.

Van waakhond naar jachthond

‘Toch wordt al eens te snel over corruptie geschreven’, bemerkt een andere aanwezige. ‘De media lopen over van schandalen die zonder al te veel nauwkeurigheid gepubliceerd worden. Hoe sneller en hoe meer artikels de journalist van vandaag publiceert, hoe beter. De pers is niet meer de waakhond, maar de jachthond van de maatschappij geworden.’

Een mentaliteitsprobleem en een nood aan investering: hoe lossen we dat op? ‘Hogere investeringen en een betere kwaliteit vallen niet altijd samen. Het is soms veel nuttiger om inventief te zijn door bijvoorbeeld samen te werken met andere redacties’, klinkt het. ‘Het is belangrijk om journalisten te kiezen met de juiste mentaliteit. Volgens mij moeten we de geschikte mensen zoeken om aan onderzoeksjournalistiek te doen, gedreven en gepassioneerde journalisten die lang met iets complex bezig willen zijn.’