Terreur regeert in kleine gemeenten

Volgens de Asociación Nacional Judicial (Asonal), een vakbond van
werknemers in de gerechtelijke diensten, hebben zowat 2500 van haar leden
al doodsbedreigingen ontvangen. In meer dan 600 van de 1096 gemeenten in
het land zijn de gerechtelijke diensten niet meer vertegenwoordigd omdat
rechters, procureurs en hun medewerkers er geïntimideerd werden. Asonal
luidde de alarmklok na de moord op een procureur in de stad Neiva op 14
februari en de hospitalisatie van vier onderzoekers van het bureau van de
openbare aanklager in Bogota op 19 februari. De vier hadden giftige stoffen
ingeademd uit een envelop die hun was toegezonden vanuit Cali.

Volgens de voorzitter van Asonal, Esperanza Delgado, is de situatie het
ergst in het zuidoostelijke departement Caquetá. Daar heerst
straffeloosheid: in 14 van de 15 gemeenten is de gerechtelijke macht niet
meer vertegenwoordigd. Wie er een zaak opent tegen een guerrillastrijder of
een lid van een doodseskader, kan bijna zeker rekenen op doodsbedreigingen
die ook vaak aan zijn naaste omgeving worden gericht. Ook in andere
departementen zijn rechters vogelvrij. Vaak moeten collega’s alles
achterlaten om zich snel in veiligheid te brengen, getuigt een rechter uit
het noordelijke Bolívar. Staatsbescherming en politie-escortes blijken vaak
niet voldoende om de veiligheid van rechters te garanderen.

Ook Colombiaanse burgemeesters worden nog altijd systematisch bedreigd.
Zeker 250 gemeenten worden van op afstand bestuurd, schat Gilberto Toro de
voorzitter van de Federatie van Gemeenten. De situatie is verbeterd ten
opzichte van augustus 2002 - toen durfden 420 burgemeesters hun gemeente
niet meer in, zegt Toro. Maar de toestand is nog lang niet genormaliseerd.

Volgens de Colombiaanse staatsveiligheid zijn in de eerste acht maanden van
2002 121 Colombiaanse ambtenaren en politici vermoord. Dat komt neer op een
maandgemiddelde van 15 - het hoogste cijfer sinds het absolute geweldjaar
1998. Onder de slachtoffers van 2002 bevonden zich 43 gemeenteraadsleden,
acht burgemeesters, 26 lokale politici en zeven politie-inspecteurs.

Van januari tot en met augustus 2002 werden ook 115 vakbondsactivisten
vermoord - bijna evenveel als in heel 2001. Verder zeggen
indianenorganisaties dat in 2002 een honderdtal inheemse activisten hun
engagement met de dood moesten bekopen. De eerste acht maanden van het jaar
werden in Colombia ook acht journalisten vermoord - één minder dan het
totaal voor 2001.

De verslechtering van de mensenrechtensituatie in Colombia heeft te maken
met de escalatie van het conflict tussen de regering en de guerrilla sinds
de vredesgesprekken tussen de twee grote rebellengroepen vorig jaar werden
afgebroken. Volgens de Amerikaanse mensenrechtenorganisatie Human Rights
Watch (HRW) heeft de Colombiaanse regering in 2003 meer
veiligheidsmaatregelen getroffen en bijvoorbeeld ook lijfwachten ter
beschikking gesteld van mensenrechtenactivisten. Maar die maatregelen
blijven grotendeels beperkt tot de grote steden. HRW is ook erg kritisch
over de nieuwe procureur-generaal Luis Osorio, die het onderzoek naar
verscheidene gevallen van ernstige mensenrechtenschendingen zou hebben
gedwarsboomd.