Thailand ontdekt homo’s als risicogroep HIV-besmetting

De ommezwaai op regeringsniveau was opmerkelijk. Gedurende vele jaren liet het de Thaise overheid steenkoud dat er ook homo’s en biseksuelen stierven aan de gevolgen van HIV en aids.

Nu erkennen de autoriteiten voor het eerst dat mannen met homoseksuele contacten ook aan bod moeten komen bij de HIV-preventie, zegt Paul Causey, die als consultant werkt in Bangkok. “De regering praat nu met groepen die zich voor deze doelgroep inzetten om na te gaan wat de behoeftes zijn. In het verleden gebeurde dat nooit.”

De geesten begonnen te rijpen toen bleek dat er veel HIV-besmettingen waren onder de mannen met homoseksuele contacten in Thailand. Jarenlang trok de regering zich op aan de vaststelling dat ze de verspreiding van HIV onder heteroseksuelen had kunnen vertragen door preventieprojecten en campagnes die het gebruik van condooms promootten. Maar de cijfers over HIV onder mannen die met mannen vrijen waren ontnuchterend.

Overal in Azië blijkt HIV in opmars te zijn onder mannen die seks hebben met andere mannen, zo blijkt uit een rapport dat werd bekendgemaakt naar aanleiding van de internationale aidsconferentie in Toronto (Canada). Het verontrustende rapport geeft cijfers over 23 landen in Azië. In sommige van deze landen is 28 procent van de betrokken bevolkingsgroep met HIV besmet.

Het document, dat 85 bladzijden telt, is het werk van TREAT Asia. Dat is een netwerk van ziekenhuizen, klinieken en onderzoeksinstellingen die betrokken zijn bij de strijd tegen HIV en aids.

“De jongste jaren nam het aantal HIV-gevallen buitengewoon sterk toe onder mannen die met mannen vrijen”, staat te lezen in het rapport over Azië. In de Cambodjaanse hoofdstad Phnom Penh zou 14 procent van de doelgroep besmet zijn. Voor het Indiase Andra Pradesh en de Thaise hoofdstad Bangkok bedragen de cijfers respectievelijk 16 en 28 procent.

Als de politiek niet van koers verandert en als er geen geld op tafel komt, zullen de Aziatische mannen met homoseksuele contacten geconfronteerd worden met een crisis die veel vernietigender is dan wat de homomannen in het West meemaakten bij het begin van de epidemie, waarschuwt het rapport. De auteurs pleiten voor een grondige bezinning over de strategie die nodig is om de doelgroep in Azië beter te bereiken en de verspreiding van HIV tegen te gaan.

Gemiddeld zou slechts 12 procent van deze mannen condooms gebruiken. In sommige delen van Azië zou de helft van de betrokken mannen nog nooit een condoom hebben gebruikt. “De meeste van deze mannen denken echter dat ze weinig risico lopen. De helft van deze mannen heeft ook seksueel contact met vrouwen; dat heeft te maken met situatiegebonden factoren of met de sociale druk om te trouwen. Op die manier kunnen HIV en aids zich nog meer verspreiden.”

Precieze cijfers verzamelen over de HIV-besmettingen onder mannen met homoseksuele contacten is niet zo eenvoudig, zegt Kevin Frost, de directeur van TREAT Asia in Bangkok. Hij hoopt dat het rapport een aantal beleidsverantwoordelijken in Azië zal wakker schudden.

De bevindingen van de auteurs moeten de discussie in Toronto aanwakkeren. Op de vorige internationale aidsconferentie, die in Bangkok werd gehouden, was er al wat meer aandacht voor de noden van mannen die met mannen vrijen. Bij eerdere grote aidsconferenties wekte het thema veel minder belangstelling.

Een gebrek aan gerichte voorlichting leidde tot veel onveilig gedrag onder de doelgroep. In het Thaise Chiang Mai bijvoorbeeld zou 15,3 procent van de mannen met homoseksuele contacten besmet zijn met HIV. Voor het Indiase Maharasthra bedraagt het cijfer zelfs 16,8 procent. In Ho Chi Minh-stad (Vietnam) en in de Taiwanese sauna’s bedragen de besmettingscijfers telkens 8 procent. Voor de Japanse hoofdstad Tokio bedraagt het cijfer 4,4 procent. Ook steden als Jakarta, Kathmandu en Chennai komen in het opmerkelijke rapport aan bod.

Er zijn genoeg landen waar de verspreiding van HIV beperkt blijft onder de algemene bevolking terwijl de cijfers onder mannen met homoseksuele contacten de pan uit rijzen. Op de Filipijnen en in Hongkong zouden deze mannen respectievelijk 23 en 24 procent van het aantal HIV-infecties voor hun rekening nemen.

De schrijvers van het rapport maken zich in het bijzonder zorgen over Thailand. Naar schatting 1,5 procent van alle Thaise volwassenen zou HIV hebben opgelopen, maar onder de mannen met homoseksuele contacten in de hoofdstad Bangkok heeft niet minder dan 28,3 procent het virus. In Vietnam heeft slechts 0,4 procent van alle volwassenen HIV; onder de Vietnamese mannen met homoseksuele betrekkingen draagt 6 procent het virus.

Diverse factoren droegen bij tot de verspreiding van HIV onder Aziatische homo- en bi-mannen. Zo leven er nogal wat misvattingen over de risicofactoren. De mannen hebben vaak onbeschermde seks en wisselen geregeld van partner. Er is ook nogal wat prostitutie. In Bangladesh zou 26 procent van de doelgroep elke maand gemiddeld meer dan tien verschillende sekspartners hebben.

Instellingen van de Verenigde Naties waarschuwen ook voor het oprukken van aids in Azië. Volgens het jongste rapport van UNAIDS leven er op het Aziatische continent bijna 8,3 miljoen mensen met HIV. In 2005 werden zo’n 930.000 Aziaten besmet met HIV en stierven naar schatting 600.000 mensen in Azië aan de gevolgen van aids.

“In Azië hoeven de mannen die met mannen vrijen niet hetzelfde lot te ondergaan als de homo’s in het Westen”, besluit Frost. “We betaalden een zware prijs om dat in te zien: veel te veel mensenlevens gingen verloren.” (DB/PD)