Thaise moslims doodsbang voor leger

Maye krijgt vandaag weinig klanten. De dorpelingen begeven zich niet op straat uit angst voor de zwaarbewapende soldaten die hier vorige week toekwamen. Het Thaise leger zoekt nog steeds naar de daders van een moord op twee mariniers vorige week woensdag.

De moord deed dit dorp van 2000 zielen in de provincie Narathiwat opduiken in de internationale headlines. Wie de daders zijn, is onduidelijk. Honderden moslimvrouwen barricadeerden de ingang tot het dorp toen de moorden gebeurden.
De mariniers werden gelyncht in het gebouw tussen de begraafplaats en de moskee na een gijzeling die achttien uur duurde.

De moord is slechts de jongste episode in een lange en complexe reeks van botsingen tussen moslims en boeddhisten in het zuiden van Thailand. Sinds de onrust de kop opstak in deze regio aan de Maleisische grens, stierven al meer dan 1.000 mensen.

Het gijzelingsdrama was een vergelding voor de dood van twee dorpelingen. De rust in dit dorp temidden van rubberplantages en tropische vegetatie werd enkele weken geleden verstoord toen de theeshop van Maye onder vuur werd genomen door onbekenden vanuit een wagen. Twee dorpelingen kwamen daarbij om en vier anderen raakten gewond.

Ik heb werkelijk geen idee waarom ze onder vuur werden genomen, zegt Maye, terwijl ze haar witte hoofddoek schikt. Het was maar een gewone rubbertapper, zegt Maeje Niumah, de moeder van één van de twee mannen die omkwamen. Waar de meeste dorpelingen in Tanyong Limo wel zeker van zijn is dat de daders van de schietpartij Thaise soldaten waren.

In Lahan, een ander dorp in de provincie Narathiwat, speelde zich een gelijkaardig scenario af. Daar zeggen de dorpelingen dat het leger verantwoordelijk is voor de moord op een imam. De bevolking van Lahan reageerde zoals in Tanyong Limo: ze barricadeerden de toegang tot het dorp om te verhinderen dat er nog soldaten zouden binnenkomen. In Lahan sloegen 130 mannen en vrouwen op de vlucht naar Maleisië, waar ze politiek asiel aanvroegen. De kwestie zorgde voor een diplomatieke rel. De Thaise premier Thaksin Shinawatra beschuldigde Maleisië ervan een sfeer van wantrouwen te creëren door de vluchtelingen op te vangen.

Veel waarnemers in Thailand en elders tonen begrip voor de vluchtreactie van de Maleisische minderheid. Kraisak Choonhavan, de voorzitter van de commissie buitenlandse zaken in de Thaise Senaat, zegt aan IPS dat de moslims in het zuiden hun vertrouwen in de regering verloren zijn. Het gebruik van geweld heeft die mensen vervreemd.

Het grofste geweld deed zich voor in het dorp Tak Bai, ook in de provincie Narathiwat. Zo’n 78 moslims, mannen en jongens, kwamen daar in oktober vorig jaar om door verstikking. Ze waren opgepakt tijdens een betoging tegen de misbruiken door de Thaise politie en in vrachtwagens geperst.

Het is compleet normaal dat ze bescherming zoeken, zegt Thitinan Pongsudhirak, een politicoloog aan de universiteit van Chulalongkorn in Bangkok. Sinds de regering in juli een nooddecreet oplegde, nemen de misbruiken in het zuiden hand over hand toe. De mensen hebben reden genoeg om zich onveilig te voelen en te vluchten.

Het wantrouwen tegen Bangkok bij de Maleisische minderheid heeft ook te maken met sociale achterstelling, zegt Perayot Rahimullah een parlementslid uit de provincie Narathiwat voor de Democratische oppositiepartij. De inwoners van de moslimprovincies hebben al decennia het gevoel dat ze tweederangsburgers zijn. Die provincies hoorden ooit bij het moslimkoninkrijk Pattani, en werden in 1902 bij Siam gevoegd, zoals Thailand toen heette.

Het inkomen van een gemiddeld gezin in Narathiwat, waar acht op tien inwoners moslim is, is zowat drie keer lager dan het nationale gemiddelde, zo blijkt uit cijfers van de VN. De armoede is af te lezen aan het straatbeeld van Tanyong Limo: bouwvallige huisjes gemaakt van hout, modderstenen en cement. Een wereld van verschil met het chroom en glas van Bangkok.

Sinds de jaren zeventig sluimert er een separatistische beweging in de provincies Narathiwat, Pattani en Yala. De Maleise Thai zijn daar in de meerderheid. Ze spreken Yawei en hangen een ander geloof aan dan de rest van het land, dat overwegend boeddhistisch is.

De meeste waarnemers zijn het erover eens dat het geweld in het zuiden niet het resultaat is van een separatistische opstand. Een groot deel is op rekening te schrijven van drugsnetwerken en doordeweekse misdaad.

Voor de dorpelingen in het zuiden gaat de grootste dreiging echter uit van Thaise uniformen. Soms zijn ze okee, de soldaten, zegt Maye Leh. Maar na wat er hier en in de andere dorpen gebeurd is, ben ik erg bang. (MM/PD)