Toenadering Mexico tot Mercosur politiek geïnspireerd - analyse

De mededeling van Fox kwam er woensdag, aan de vooravond van de tweedaagse top van de Mercosur in de Argentijnse stad Puerto Iguazú. De Argentijnse premier Rafael Bielsa, die de 16de top van de Mercosur voorzit, stelde daarop voor om Mexico en Venezuela, dat eveneens lid wil worden, het voorlopig statuut van waarnemend lid toe te kennen.

De wens van Mexico om lid te worden van het Zuid-Amerikaanse vrijhandelsblok is opvallend omdat het Midden-Amerikaanse land al lid is van de Noord-Amerikaanse Vrijhandelszone Nafta, en in zijn handelsbeleid traditioneel meer naar het noorden dan naar het zuiden kijkt.

De stap van Mexico past volgens Mario Marconini, het hoofd van het Braziliaans Centrum voor Internationale Relaties (CEBRI), in een politieke logica. Fox zou een antwoord willen geven op de moeilijker relaties tussen de VS, samen met Canada Mexico’s partner in de Nafta.

Cristian Pecequilo, een onderzoekster van het universitair centrum naar Iberoamerikaanse studies in São Paulo, ziet twee mogelijke verklaringen voor de Mexicaanse toenadering.

De meest waarschijnlijke is dat Mexico de limieten van de Nafta heeft leren kennen en de noodzaak voelt nieuwe handelspartners op te zoeken. Tien jaar lidmaatschap van de Noord-Amerikaanse Vrijhandelszone heeft de levens van de honderd miljoen Mexicanen niet naar een hogere standaard getild, zo zegt Pecequilo. Bovendien heeft de Amerikaanse president George Bush weinig aandacht besteed aan de problemen van immigratie en transport aan de Mexicaans-Amerikaanse grens. Relaties tussen beide landen werden ook moeilijk toen Fox weigerde de Amerikaanse oorlog in Irak te ondersteunen.

De tweede mogelijke verklaring van Pecequilo is de hypothese dat Mexico lid wil worden om de Mercosur te verzwakken. Maar die samenzweringstheorie wordt door de meeste waarnemers als onrealistisch afgedaan.

In elk geval is het zo dat als Mexico en de Mercosur een vrijhandelsovereenkomst afsluiten, de Mercosur meer problemen zal kennen dan Mexico.

De Mexicaanse economie is al relatief liberaal, de Zuid-Amerikaanse is dat veel minder, zegt zowel Mario Marconini als Cristina Pecequilo. Het wordt dus relatief moeilijk voor de Zuid-Amerikaanse landen om met Mexico een verteerbaar akkoord af te sluiten.

Pecequilo denkt dat het Mercosur-lidmaatschap van Mexico de integratie in de diepte van de Mercosur zal bemoeilijken. Marconini wijst er op dat het dubbele lidmaatschap van Mexico met zowel de Nafta als de Mercosur, er niet zal toe leiden dat Mexico nu een springplan wordt voor Zuid-Amerikaanse producten om de Noord-Amerikaanse markt te bereiken. De Nafta-regels zijn daar veel te strikt voor, zegt hij.

De Braziliaanse president Luiz Inacio Lula da Silva, reageerde alvast positief op het voornemen van zijn ambtsgenoot Fox om met de Mercosur te onderhandelen over een vrijhandelsovereenkomst. Hij ontving Fox woensdag in de Braziliaanse hoofdstad Brasilia, alvorens samen af te reizen naar Puerto Iguazú, dat is gelegen op het drielandenpunt Argentinië-Paraguay-Brazilië.

Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay zijn de stichtende en volwaardige leden van de Mercosur. Bolivia, Chili en Peru zijn kandidaat-lidstaten. De Mercosur staat bovendien op het punt een handelsovereenkomst te sluiten met de handelszone van de Andeslanden (Bolivia, Colombia, Ecuador, Peru en Venezuela) en vormt het derde grootste handelsblok van de wereld, na de Europese Unie en de Noord-Amerikaanse Vrijhandelszone Nafta. (BL/ADR)