'Tolerantie tegen corruptie wordt minder groot'

Het bezwarend materiaal dat tegen Zuma werd verzameld, is volgens de
Zuid-Afrikaanse hoofdaanklager Bulelani Ngcuka niet voldoende om Zuma voor
de rechter te brengen. We zijn er niet zeker van dat we een zaak hebben die
te winnen is, daarom gaan we hem niet vervolgen, zei Ngcuka vorige week op
een persconferentie. Schabir Shaik, Zuma’s financiële adviseur, wordt wel
beschuldigd van corruptie en fraude. De National Prosecuting Authority (NPA)
gaat ook achter wapenfabrikant Thomson CSF aan .

Jacob Zuma zou gehengeld hebben naar een som van 68.000 dollar bij Thomson
CSF, dat een miljardencontract binnenrijfde voor het Zuid-Afrikaanse land-
en zeemacht. Zuma overweegt om nu zelf klacht in te dienen tegen het bureau
van de openbare aanklager. Hij vindt dat zijn proces is gevoerd in de media
door de informatie die gelekt is vanuit het onderzoeksteam. De beslissing
om me niet te vervolgen, neemt de verdachtmaking rond mijn persoon niet weg,
zegt de nummer twee van Zuid-Afrika.

Deze week werd ook bekend dat 15 multinationals vervolgd worden voor
vermeende betrokkenheid bij een omkopingszaak in het Lesotho Highlands Water
Project. Twee firma’s, het Canadese Acres International en het Duitse
Lahmeyer, werden al veroordeeld tot zware boetes omdat ze smeergeld hadden
betaald voor de toewijzing van contracten voor de bouw van verschillende
dammen en stuwdammen in het kleine koninkrijkje. Woensdag veroordeelde het
hooggerechtshof van Lesotho Lahmeyer tot een boete van 10,5 miljoen rand
(1,3 miljoen euro) in de zaak. De man die het smeergeld ( in totaal meer dan
een miljoen euro) opstak, projectleider Masupha Sole, werd eerder dit jaar
veroordeeld tot 15 jaar celstraf.

Volgens Hennie van Vuuren van het Instituut voor Veiligheidsstudies van
(ISS) in Pretoria, bewijzen de recente zaken dat de tolerantie tegen
corruptie in zuidelijk Afrika kleiner wordt. Zelfs in de meest volwassen
democratieën gebeurt het zelden dat corruptie bij toppolitici het voorwerp
zijn van onderzoek, zegt Van Vuren. Het Zuid-Afrikaanse parlement buigt
zich op dit moment over nieuwe anti-corruptiewetten en de regering van
Lesotho heeft een nultolerantie afgekondigd tegen corruptie. Naar eigen
zeggen wil ze de corruptie uitroeien om buitenlandse investeerders opnieuw
warm te maken voor Lesotho.

Volgens sommige waarnemers is de klacht tegen Zuma echter politiek
gemotiveerd met het oog op de verkiezingen van volgend jaar. De politieke
schade voor Zuma (die een overheidscampagne voor morele herbronning leidde)
en het Afrikaans Nationaal Congres is in ieder geval zeer groot. De
vice-president was de grootste kanshebber om Thabo Mbeki op te volgen. De
anti-corruptie-ijver in Lesotho wordt volgens critici evenmin veroorzaakt
door een plotseling ethisch reveil. Arme landen dienen tegenwoordig te
bewijzen dat ze de strijd met de corruptie aanbinden om nog in aanmerking te
komen voor bilateraal ontwikkelingsgeld.

Het ISS vindt het hoog tijd dat er ook internationale wetten komen om de
verstrekkers van het smeergeld aan te pakken. Veel multinationals hebben
budgetten die groter zijn dan het bruto nationaal product van kleine
ontwikkelingslanden. Aan de bedragen die zij voorstellen om hun belangen te
behartigen, valt niet te weerstaan voor ambtenaren die een wedde verdienen
waarmee ze niet of nauwelijks rondkomen.