Transatlantische vakbond maakt vuist tegen multinationals

United Steelworkers (USW) telt een miljoen leden, van wie een deel in Canada en de Caraïben werkt. Unite is met een achterban van twee miljoen mensen de grootste vakbond in Groot-Brittannië en heeft ook leden in Ierland. Het gaat vooral om werknemers uit de verwerkende nijverheid, het transport, de energiesector en openbare bedrijven.
De twee bonden zien hun partnerschap – een echte fusie wordt het nog niet - als een vertrekpunt: ze willen een nog grotere alliantie op de been brengen die kan ingaan tegen de nadelige gevolgen van globalisering. “We hebben een wereldwijde vakbond nodig om het te kunnen opnemen tegen de internationale bedrijven waarvoor sommige van onze leden werken”, zegt Derek Simpson, algemeen secretaris van Unite.
Paul Howes, de nationale secretaris van de Australian Workers Union (AWU), de oudste vakbond in Australië, zegt dat zijn organisatie al samenwerkingsgesprekken voert met Unite en USW. Een formele fusie is ook voor de AWU nog verre toekomstmuziek.
Internationale samenwerking is niet nieuw in vakbondsmiddens. Sinds het midden van de jaren 90 proberen vakbonden uit Afrika, Azië, Europa en de Amerika’s samen het verzet te organiseren tegen de liberalisering van openbare ondernemingen. Bij grote financiële crisissen vormden ze front om hun regeringen en de internationale financiële instellingen te dwingen meer te ondernemen tegen het dreigende banenverlies en andere negatieve ontwikkelingen.
Veel van dat werk werd georganiseerd onder de koepel van de International Federatie van Vrije Vakbonden en het Wereldverbond van de Arbeid, die in 2006 samensmolten in de Internationale Vakbondsfederatie. Ook die fusie werd ingegeven door de noodzaak om multinationals beter het hoofd te bieden.

Meer internationale initiatieven

De Amerikaanse Service Employees International Union, die naar eigen zeggen 1,9 miljoen werknemers vertegenwoordigt, is er intussen mee begonnen internationaal leden te ronselen onder gezondheidswerkers en werknemers van overheidsbedrijven om managers met verhuisplannen naar lagelonenlanden beter het vuur aan de schenen te kunnen leggen.
Het Amerikaanse Alcoa, de op twee na grootste producent van aluminium in de wereld, heeft af te rekenen met een monsterverbond tussen USW, de AWU en vakbonden uit Brazilië, Rusland en Groot-Brittannië.
Alleen internationale vakbonden kunnen weerwerk bieden tegen bedrijven die moeiteloos geld en banen van het ene naar het andere land verschuiven, is de redenering. Voor grensoverschrijdende vakbondsacties zijn multinationals allicht veel meer beducht dan voor nationale stakingen.
‘”Multinationals drukken de lonen en verslechteren de arbeidsvoorwaarden door werknemers in verschillende landen tegen elkaar uit te spelen”, redeneert Unite-baas Simpson. “Alleen de uitbuiters profiteren van de globalisering, en de enige manier voor werknemers om zich daartegen te verzetten, is samenwerken.”

Slinkend ledenbestand

Het partnerschap tussen Unite en USW komt er ook omdat het ledenaantal van de Britse vakbonden dramatisch slinkt, terwijl de Amerikaanse vakbonden relatief gezien stagneren. In Groot-Brittannië zijn nu nog 7,5 miljoen werknemers gesyndiceerd, tegenover 13 miljoen in 1979. In de VS is nog 12,1 procent van de vaste werknemers bij een vakbond aangesloten, tegenover 20,1 procent in 1983. Het aantal vakbondsleden steeg er vorig jaar wel, maar niet sneller dan de beroepsbevolking.