Tropische bossen alleen beschermd op papier

“Een gebied met de oppervlakte van Duitsland is in goede handen”, zegt Manoel Sobral Filho, uitvoerend directeur van de ITTO, een organisatie die in Japan gevestigd is. De ITTO telt 59 lidstaten die samen 80 procent van de tropische bossen in de wereld beheren en verantwoordelijk zijn voor meer dan 90 procent van de internationale handel in tropisch hout.

Aan het gisteren (donderdag) verschenen ITTO-rapport ‘Status of Tropical Forest Management 2005’ werd vier jaar gewerkt. De onderzoekers rapporteerden over 814 miljoen hectaren tropisch woud in 33 landen in Azië, de regio van de Stille Oceaan, Latijns-Amerika, het Caribische gebied en Afrika.

Het goede nieuws is dat tussen 1988 en 2005 het duurzame beheer - gedefinieerd als het in stand houden van bossen terwijl tegelijkertijd de mens kan profiteren van het hout - gegroeid is van minder dan een miljoen hectaren tot tenminste 36 miljoen hectaren.

Toch verdwijnen jaarlijks nog 12 miljoen hectaren tropisch woud om plaats te maken voor landbouw of ander gebruik. Nog veel meer bossen lijden onder niet-duurzame of illegale houtkap en andere praktijken die de bossen schaden.

ITTO-lidstaten hebben op papier plannen ontwikkeld om 27 procent van de 353 miljoen hectaren die bedoeld zijn voor houtproductie, verantwoord te beheren. In werkelijkheid wordt slechts 7 procent van die bossen, 25 miljoen hectaren, duurzaam beheerd.

Het verschil tussen theorie en praktijk deed zich voor in alle regio’s, volgens het rapport. In Azië en de regio van de Stille Oceaan schat de ITTO dat slechts 14,3 miljoen hectaren van de productiebossen duurzaam beheerd wordt, terwijl op papier 55 miljoen hectaren gedekt zou moeten zijn door beheerplannen.

In Afrika vallen 10 miljoen hectaren onder beheerplannen, maar slechts 4,3 miljoen hectaren worden in werkelijkheid duurzaam beheerd. In Latijns-Amerika en het Caribische gebied is dat 31 miljoen hectaren versus 6,5 miljoen hectaren.

Zelfs in bossen die officieel beschouwd worden als ‘beschermd’, ongeveer 461 miljoen hectaren, bestaat slechts een effectief managementplan voor ongeveer 3,9 procent van de bossen. Die plannen worden ook daadwerkelijk uitgevoerd in 2,4 procent van de bossen

De gevolgen van het slechte beheer variëren van gevaar tot landverschuivingen tot het uitsterven van soorten en verlies van inkomstenbronnen voor de lokale bevolking.

“Zowel op plaatselijk als mondiaal niveau zijn de gevolgen merkbaar”, zegt Alister Sarre, een van de auteurs van het rapport. “Als je bossen kapt, verlies je biodiversiteit. Veel belangrijke medicijnen in de wereld zijn afgeleid van natuurlijke producten en er zijn vermoedelijk nog veel meer toepassingen mogelijk die we nog niet kennen. Als de biodiversiteit verdwijnt, dan zullen we die toepassingen ook niet meer kunnen ontdekken.”

Bossen houden daarnaast grote hoeveelheden koolstof vast, en die reservoirfunctie verdwijnt als ze gekapt worden. Koolstof die in de atmosfeer komt, zou bijdragen aan de opwarming van de aarde. “Op plaatselijk niveau kan de houtkap grote gevolgen hebben voor de bevolking, zij zijn voor hun bestaan vaak afhankelijk van de bossen.”

Landen die de meeste vooruitgang hebben geboekt in duurzaam beheer, zijn Maleisië, Bolivia, Peru, Brazilië, de Republiek Congo, Gabon en Ghana. De meest intensieve ontbossing vindt plaats in Ivoorkust, de Filipijnen en Nigeria.

Het rapport roept op tot een mondiale aanpak bij het financieren van de kosten voor duurzaam beheer. Regeringen zouden daarbij bosgebieden moeten aanmerken voor extra bescherming. (JS/PD)