Turken breiden invloed op de Balkan langzaam uit

De krant ging in op de Turkse investeringen in de regio, zoals een miljard euro in Albanië en honderden miljoenen in buurland Bosnië-Herzegovina. Het Turkse lidmaatschap van de NAVO werd geprezen en de krant sprak steun uit voor de Turkse kandidatuur voor het lidmaatschap van de Europese Unie (EU), een doel dat het land gemeen heeft met Servië.
 
Tijdens het bezoek van de Turkse premier werd het eerste Turkse culturele centrum Atatürk geopend in de Zuid-Servische stad Novi Pazar.  De stad ligt in de regio Sandzak, waar de bevolking voornamelijk bestaat uit Bosnische moslims. Vijfhonderd jaar Turks (Ottomaans) bewind op de Balkan, kwam ten einde aan het einde van de negentiende eeuw. De regio werd daarna verdeeld in Bosnië en Servië.

Internationale rol

Terwijl de officiële media en kranten zoals Politika de samenwerking met Turkije prezen, waarschuwden Servische nationalisten in hun media voor het gevaar van “een nieuw Turkije op de Balkan” en over “het donkere Ottomaanse bewind dat ons (christelijke Serviërs), afsneed van Europa.”

Veel analisten zien de komst van de Turken als logisch. “Turkije is betrokken bij een pragmatisch politiek project gericht op het versterken van de rol op het internationale toneel”, zegt Darko Tanaskovic, islamexpert aan de Universiteit van Belgrado en voormalig Servisch ambassadeur in Turkije.
 
Tanaskovic noemt het moderne Turkije een “vakkundig vermomd sterk islamitisch land” dat invloed zoekt in zijn voormalige invloedssfeer van de Balkan tot Azië . Turkije laat daarbij de seculiere ideologie van Kemal Atatürk, de grondlegger van de moderne natie die aan het bewind kwam na de ontmanteling van het Ottomaanse rijk na de Eerste Wereldoorlog, achter zich.

Islamitische regels

 
In buurland Bosnië verleent Turkije religieuze en financiële steun aan de Bosniërs, de grootste slachtoffers van de oorlog met Servië tussen 1992 en 1995. Niet alleen Turkije doet dat. Saoedi-Arabië bouwde de Koning Fahd-moskee en het aangrenzende culturele centrum in de wijk Alipasino Polje in Sarajevo.

Een aantal islamitische liefdadigheidsorganisaties uit Indonesië, Maleisië en Saoedi-Arabië, geeft financiële steun aan gezinnen waarvan kostwinner stierf tijdens de oorlog. De organisaties eisen daarbij dat de ontvangers van de steun zich houden aan islamitische regels, zoals het dragen van een sluier.

“We krijgen 400 euro per maand om toegewijd moslim te zijn”, zegt Fuada (54), een werkloze onderwijzeres uit Sarajevo die haar man en zoon kwijtraakte tijdens de oorlog. “Daar kan ik met mijn dochter van leven.”

Fuada wil alleen anoniem geïnterviewd worden, omdat ze bang is dat ze haar uitkering kwijtraakt als ze onder haar eigen naam spreekt. Fuada’s dochter haalde haar diploma aan een islamitische middelbare school die wordt gefinancierd door Saoedi-Arabië.

Gulen-beweging

“De Turken zijn meer dan welkom, omdat ze zorgen voor werk en niet heel strikt zijn in religieuze zaken”, zegt Zijad Jusufovic (45), die in Sarajevo werkt als gids voor toeristen. “Ze hebben zo’n driehonderd bedrijven geopend in de afgelopen paar jaar. Die zorgen voor werk, en dat is wat mensen willen.”

Turkije investeerde ook in het onderwijs in Bosnië. Er zijn twee Turkse universiteiten in Sarajevo. De ene is de International University of Sarajevo (IUS), opgericht door Turkse en Bosnische zakenmannen en openbare figuren. De andere is de International Burch University (IBU), opgericht door de Stichting voor Journalisten en Schrijvers in Istanboel, die geassocieerd kan worden met de beweging van de Turkse prediker Fetullah Gülen.

De aanhangers van Gülen, die stelt dat moslims de moderniteit niet moeten verwerpen maar zich moeten profileren in het zakenleven en vrije beroepen, hebben een netwerk van particuliere scholen en universiteiten opgezet in Turkije, Centraal-Azië en de Balkan.