Uitwegen uit de crisis

Azië

De Chinese economie zal dit jaar waarschijnlijk met meer dan 8 procent groeien dankzij de forse kapitaalinjecties en andere steunmaatregelen waarmee de regering de crisis te lijf gaat. Er kwamen ook belastingverminderingen voor bedrijven, terwijl de Chinese consumenten blij gemaakt werden met schrootpremies en belastingverminderingen voor de aankoop van nieuwe, energiezuinige auto’s.
Als China dat relancebeleid voortzet en de groei in de rijke landen niet te lang op zich laten wachten, kan China voor 2010 zelfs een groeicijfer van ongeveer 9 procent verwachten, voorspellen de Aziatische Ontwikkelingsbank en het IMF.
Ook India veert sneller op dan verwacht. Volgend jaar acht de Aziatische Ontwikkelingsbank een groei van 7 procent mogelijk, dit jaar kan India op meer dan 5 procent rekenen. Het omvangrijke relanceplan dat de Indiase regering in het kader van haar begroting voor 2009 aankondigde, wekt vertrouwen.
Maar China lijdt onder de scherpe daling van de import in veel rijke landen. De eerste acht maanden van dit jaar liep de Chinese export met ruim een vijfde terug in vergelijking met vorig jaar. De indrukwekkende groeiversnelling die China in het tweede kwartaal deed optekenen, komt helemaal op rekening van de forse binnenlandse investeringen en de toename van de binnenlandse consumptie. De verzwakking van de export heeft enorme sociale gevolgen. Bij het uitbreken van de crisis verloren ongeveer 20 miljoen interne migranten hun baan in de Chinese steden.
In de eerste helft van dit jaar viel de Indiase uitvoer met een derde terug in vergelijking met vorig jaar. In de textielsector, in diamantslijperijen en in allerlei ambachtelijke sectoren gingen miljoenen banen verloren. Zonder een herstel van de internationale vraag kan India een beter groeicijfer voor volgend jaar vergeten, zegt de Aziatische Ontwikkelingsbank. Onder meer de outsourcing-sector, de groeimotor van de moderne Indiase economie die de voorbije tien jaar 45 procent van de nieuwe banen in de steden creëerde, sputtert doordat Opdrachtgevers in de VS en Europa gas moesten terugnemen.
Lees ook: Kunnen China en India groei op eigen kracht volhouden?

Latijns-Amerika

De gevolgen van de crisis voor Latijns-Amerika leken aanvankelijk mee te vallen, maar uiteindelijk, zeker vanaf dit voorjaar, kwamen de klappen nog hard aan. De Economische Commissie voor Latijns-Amerika en de Caraïben voorspelt een negatieve groei van 1,9 procent voor dit jaar, ook hier krijgt de export rake klappen, nochtans de belangrijkste motor van de latijns-Amerikaanse groei.
Brazilië, de grootste economie van de regio, ontsnapt niet. De vraag naar de meeste grondstoffen die Brazilië uitvoert bleef wel overeind, maar de prijzen kelderden. De industriële activiteit, onder meer de autoproductie, liep sterk terug. Honderdduizenden banen gingen verloren, het einde van de sterke groei in de werkgelegenheid sinds 2004. Ook de investeringen daalden fors.
In april kon minister van Arbeid Carlos Lupi wel melden dat de werkgelegenheid weer lichtjes aangroeide, maar hij moest tegelijk toegeven dat de mijnbouw, de metaalnijverheid en andere sectoren die sterk afhankelijk zijn van de export, er nog niet bovenop waren. Iedereen verwacht nu dat de Braziliaanse economie dit jaar krimpt.
Het Internationaal Monetair Fonds voorspelde dit voorjaar dat Latijns-Amerika als eerste regio uit de recessie zou komen als gevolg van die stevige financiële ruggengraat. Dat Latijns-Amerika op economisch vlak relatief snel uit het dal klautert, heeft voor veel waarnemers te maken met de groeiende samenwerking met India, Rusland en vooral China.
Lees ook: Latijns-Amerikaanse uitweg loopt via China

Afrika

Een jaar geleden voorspelden veel analisten nog dat Afrika relatief ongeschonden uit de wereldwijde financiële en economische crisis zou komen. De Afrikaanse banken zijn niet echt in de wereldmarkt geïntegreerd en dus zijn ze minder blootgesteld aan kredietrisico’s, was een veel gehoord argument. De Afrikaanse banksector hield inderdaad redelijk stand. Maar naarmate de wereldeconomie onderuitging, schoof ook Afrika steeds verder weg.
De klappen kwamen dubbel zo hard aan omdat Afrika niet bepaald gewapend is tegen dit soort crisissen. Het continent had het vorig jaar bovendien zwaar te verduren gekregen door droogtes en de gestegen voedsel- en olieprijzen. Zelfs beperkte schade is nog zware schade voor Afrika.
De crisis heeft vooral Afrikaanse landen die veel grondstoffen uitvoeren, midscheeps geraakt. Het gaat bijvoorbeeld om Nigeria, Angola, Congo en Zambia. De vraag naar grondstoffen als olie en ertsen, traditionele sterkhouders van de Afrikaanse economie, daalde gevoelig, de prijzen eveneens.
Ook andere geldstromen naar Afrika drogen op door de crisis. De buitenlandse investeringen, die de laatste jaren belangrijker waren geworden dan de ontwikkelingshulp, dalen gevoelig. En meer dan één westers land probeert nu zijn eigen ontsporende budget onder controle te krijgen door ook in de ontwikkelingshulp zelf het mes te zetten.
Een uitweg lijkt niet meteen in zicht voor Afrika, bovendien moet het ergeste misschien nog komen aangezien westerse budgetten voor ontwikkelingshulp jaren van tevoren vastgelegd worden.
Lees ook: Afrika ziet nog geen licht aan het einde van de tunnel

Crisis niet meteen meevaller voor klimaat

Hoewel de economische crisis zorgt voor de grootste terugval in de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen in veertig jaar, is het onduidelijk of dat een positieve of negatieve impact heeft op de klimaatverandering. Het gaat immers om een tijdelijke terugval, niet om een structurele oplossing.
Bovendien dreigt de crisis het momentum van de strijd tegen klimaatverandering onderuit te halen. Zo is er plots veel minder krediet beschikbaar voor ambitieuze projecten rond hernieuwbare energie. Tegelijk is de prijs van fossiele brandstoffen scherp gedaald, en valt daarmee een belangrijke motivatie weg voor grote wind- en zonne-energieprojecten.
Lees ook: Economische crisis en het klimaat