Unesco zet aanval in tegen dominantie Hollywood

De conventie over culturele diversiteit is een initiatief van Frankrijk en Canada. Bij een stemming in de bevoegde commissie van de VN-organisatie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (Unesco), schaarden maandag 151 landen zich achter het voorstel. De VS en Israël stemden tegen, Australië en de kleine eilandstaat Kiribati onthielden zich.

De voorbije dagen duurden de diplomatieke inspanningen voort om de VS toch aan boord te krijgen. Maar succes lijkt onwaarschijnlijk. Deze conventie nodigt uit tot misbruik door de vijanden van democratie en vrijhandel, argumenteerde de Amerikaanse buitenlandminister Condoleezza Rice eerder deze maand. Regeringen kunnen de conventie misbruiken om de vrije informatiestroom aan banden te leggen, waarschuwde Rice.

Maar voor de VS spelen ook economische belangen mee. De Amerikaanse cultuurindustrie kan zijn dominante positie nog verder uitbouwen als boeken, films en andere cultuurproducten overal ter wereld behandeld worden als alle andere nijverheidsproducten. Daarop zijn de regels van de Wereldhandelsorganisatie van toepassing, en die streeft naar vrijhandel en dus naar de afbouw van subsidies, quotaregelingen en andere handelsverstorende maatregelen. De Amerikaanse buitenlandminister zelf verwees naar de negatieve effecten die de conventie zou kunnen hebben op de onderhandelingen over de verdere vrijmaking van de wereldhandel die nu in de Wereldhandelsorganisatie worden gevoerd.

Volgens de ontwerptekst onderscheiden cultuuruitingen zich van andere producten, en moeten landen de mogelijkheid hebben een beleid te voeren dat de culturele diversiteit op hun grondgebied beschermt en bevordert. De initiatiefnemers Frankrijk en Canada doen dat al lang. Met subsidies en beperkingen op het uitzenden van buitenlandse tv-programma’s en muziek proberen ze de verdere Amerikanisering van hun cultuursector tegen te gaan.

De 25 lidstaten van de Europese Unie staan als één blok achter de tekst van de conventie. EU-voorrzitter Groot-Brittannië heeft zijn gewicht in de schaal gelegd om de Amerikanen te overtuigen.

Maar de VS spartelen hard tegen omdat ze onder druk staan van de machtige Amerikaanse filmmaatschappijen en andere mediabedrijven. Die zien hun forse internationale marktaandeel in gevaar. Volgens Allen Scott, de directeur
van het Centrum voor Globalisering en Beleidsonderzoek van de Universiteit van Californië, controleren de grote filmmaatschappijen in Hollywood de distributienetwerken in alle belangrijke overzeese markten. United International Pictures, een joint venture tussen Paramount and Universal, bezit verdeelhuizen in 37 landen, waaronder Japan, Duitsland, Groot-Brittannië, Frankrijk, en Nederland.

Voor de Unesco zelf is de discussie niet zonder gevaar. De VS sloten pas twee jaar geleden weer aan bij de organisatie, nadat ze meer dan twintig jaar geleden de deur achter zich hadden dichtgetrokken uit onvrede met de politisering van de VN-cultuurtempel. Rice dreigde er in haar brief mee dat de conventie de Amerikaanse steun voor de Unesco weer op de helling zet. Washington betaalt momenteel 22 procent van het budget van de organisatie. (PD/MM)