Valse medicijnen tegen malaria rukken op in Congo

“De ziekte wordt elke dag erger, en toch heb ik de kinine ingenomen”, zegt Blaise Mutoka, een inwoner van Goma. “Ik ga een andere arts opzoeken om zeker te zijn dat ik niet vergiftigd ben.”

Mutoka heeft malaria en is behandeld met valse kinine. Zoals hij zijn er steeds meer. Ondanks inspanningen van de gezondheidsdiensten worden nog steeds illegale medicijnen verkocht en toegediend. In een land waar malaria de belangrijkste doodsoorzaak is, betekent dit een bedreiging voor miljoenen mensen.

“Acht op tien personen die gehospitaliseerd worden en de meerderheid van de zieken in de ambulante verzorging, lijden aan malaria”, zegt Henri Kambale Takenga, apotheker-inspecteur in de provincie Noord-Kivu. “In de ernstige gevallen dienen we kinine toe, het enige genezende medicijn dat efficiënt kan zijn. Als het medicijn van slechte kwaliteit is of een te lage dosis bevat, kan de behandeling niet efficiënt zijn en zelfs gevaarlijk. Gevaarlijk omdat het tot een zekere resistentie kan leiden, bewustzijnverlies kan veroorzaken of tot een toxiciteit in het organisme kan leiden.”

India

De valse kinine wordt vooral in India gemaakt. Via Tanzania en Kenia belandt het medicijn in Congo.

Onlangs is een voorraad onderschept in de provincie Noord-Kivu. “We hadden een melding gekregen uit de gezondheidszone Kirotshe dat de malaria resistent leek te zijn tegen de kinine”, Henri Kambale Takenga. “We hebben dat gecontroleerd en zijn op een lot vervalste medicijnen gestoten dat we in beslag hebben genomen. Onze teams zijn ter plaatse, de arts-inspecteur heeft een nota verspreid in de hele provincie.”
Henri Kambale Takenga roept alle artsen, apothekers en gezondheidsdiensten in Noord-Kivu op de herkomst en kwaliteit na te gaan van medicijnen die aan malariapatiënten worden toegediend.

De identificatie van valse kinine is niet eenvoudig omdat ze verkocht wordt in een verpakking die identiek is aan die van de echte kinine. Apothekers slagen er niet altijd in de echte van de valse kinine te onderscheiden. Volgens apotheker Tosh Mambu kan men alleen zekerheid bieden door gebruik te maken van de reguliere bevoorradingscircuits. “Als we die regel respecteren, vermijden we dat er onbetrouwbare medicijnen worden geleverd.”

Criminele activiteiten

De provinciale gezondheidsdienst waarschuwt trafikanten in valse medicijnen. “We hebben regelmatig contact met de apothekers en verantwoordelijken van de medische structuren met de bedoeling personen die ongeschikte producten op de markt brengen, te ontmaskeren en aan te houden”, zegt Dominique Baabo, provinciaal gezondheidsinspecteur in Noord-Kivu. “Die trafikanten zullen voor het gerecht gebracht worden en gestraft worden voor criminele activiteiten aangezien ze het leven van grote hoeveelheden mensen in gevaar brengen.”

Pharmakina, het bedrijf dat de echte kinine produceert en verdeelt, volgt het onderzoek op de voet en helpt de gezondheidsdienst bij de identificatie van gevaarlijke producten.