Verbod op scharrelkippen baart inwoners Jakarta zorgen

In Cipulir, een wijk in het zuiden van Jakarta, moest Ibu Yati noodgedwongen op zoek naar andere inkomsten om haar huishouden draaiende te houden. Ze doet nu schoonmaakwerk en pakt bonenspruiten in in verpakkingen van een kilo. Voor elke kilo krijgt ze 2.000 roepie (17 cent). “Het is vervelend werk en ik mag blij zijn als ik vier kilo per dag haal”, zegt de moeder van zes kinderen. “Ik mis mijn kippen.”
Ibu Yati’s twintig kippen leverden haar 25.000 roepie (ruim 2 euro) per dag op aan eieren. “Af en toe verkocht ik een paar kippen voor 60.000 tot 70.000 roepie (vijf tot zes euro, red). Daar kan ik veel schoolkosten voor de kinderen van betalen.” Het geld is nodig zegt ze, omdat haar man als chauffeur van een gemotoriseerde fietstaxi te weinig verdient.
Ibu Yati gaf haar kippen aan vrienden voordat het verbod inging. “Ik geef ze liever weg dan dat ik ze laat doden door vreemden.”
Jakarta staat in de frontlinie in de strijd tegen vogelgriep. Volgens cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie zijn tot nu toe 63 besmette Indonesiërs overleden. Het verbod op scharrelkippen geeft gezondheidsfunctionarissen het recht om iedereen in de stad te controleren op het bezit van kippen. Worden kippen, eenden, zwanen, duiven of kwartels aangetroffen, dan worden ze zonder compensatie geruimd.
In het dichtbevolkte Jakarta is de maatregel noodzaak, aldus burgemeester Muhayat van Centraal-Jakarta in een verklaring. “De vogelgriep kan al worden overgedragen van pluimvee op mensen. Er zou een ramp uitbreken in Jakarta als het vierde stadium bereikt wordt, waarin het virus van mensen op mensen overgaat.” Gezondheidsfunctionarissen vrezen een dodelijke epidemie als het H5N1-vogelgriepvirus muteert in een vorm die net zo besmettelijk is als een menselijk griepvirus. In dat geval zouden er miljoenen mensen aan kunnen overlijden.
Nursamaha, moeder van vier kinderen, heeft echter besloten het verbod te negeren. “Een paar dagen voordat het verbod van kracht werd, heb ik mijn twintig kippen verkocht. Ik was bang dat ze anders zouden worden afgemaakt door de autoriteiten. Maar na twee weken kreeg ik het financieel moeilijk. We moeten geld lenen van de buren.” Haar man werkt maar af en toe omdat hij ziek is.
Nursamaha besloot een paar dagen geleden zich niets meer aan te trekken van het verbod. “Ik heb zeven nieuwe kippen gekocht. Ik kan de aanblik van de lege kooien niet meer verdragen en mijn gezin moet eten.”
Voor veel inwoners van Jakarta horen een paar kippen bij het huishouden, zegt P.M. Laksono, socioloog aan de Gajah Mada Universiteit in Yogyakarta. “Ze zorgen voor voedselzekerheid en wat extra inkomsten in mindere tijden. Voor de armste gezinnen zijn de opbrengsten uit de kippen een manier om schoolgeld voor de kinderen bij elkaar te krijgen.”
De diepgewortelde gewoonte om tussen de kippen te leven is gezondheidsdeskundigen echter een doorn in het oog. “Als we de overdracht van het virus van dier op mens willen stoppen, dan geldt er maar één advies: blijf zo ver mogelijk uit de buurt van pluimvee”, zegt I Nyoman Kandun, algemeen directeur van de afdeling besmettelijke ziekten van het ministerie van Gezondheid.