Verdeeldheid op Latijns-Amerikaanse energietop

Regeringsleiders uit onder meer Brazilië, Venezuela, Argentinië, Colombia, Chili, Bolivia, Paraguay en Ecuador ontmoeten elkaar op Margarita om te onderhandelen over regionale energiekwesties. De Venezolaans president Hugo Chavez streek in de aanloop naar de energietop tegen de haren in van zijn Braziliaanse collega Lula da Silva. Gesterkt door Cubaans bondgenoot Fidel Castro, verklaarde Chavez dat de VS-gestuurde race van ethanolproductie gegarandeerd uitmondt in stijgende voedselprijzen en hongersnood.

Koude ethanoloorlog

Ethanol is een aan alcohol gerelateerde biobrandstof geproduceerd uit gewassen als suikerriet en maïs dat olievervangend of als additief gebruikt kan worden. Brazilië en de Verenigde Staten, ’s werelds grootste ethanolproducenten, sloten begin maart een overeenkomst ter promotie van ethanolproductie. ‘Alle Zuid-Amerikaanse landen kunnen biobrandstof en voedsel tegelijkertijd produceren, hongersnood komt er niet door voedselschaarste maar door gebrek aan geld’, relativeert de Braziliaanse president de kritiek in zijn wekelijkse radioprogramma.
Tot voor kort stonden zowel Castro als Chavez nog positief tegenover de biobrandstof en planden ze projecten om suikerrietmolens en ethanolfabrieken te bouwen met Braziliaanse hulp. Deze houding veranderde sinds hun aartsrivaal, VS president Bush, biobrandstoffen promootte in een rondreis door Latijns-Amerika. Washington wil dankzij de alliantie met Brazilië minder afhankelijk worden van de dure olie terwijl deze bio-energie in principe minder ecologische schade berokkent dan fossiele bronnen zoals olie.

Verenigd Zuid-Amerika

Chavez wil het akkoord tussen VS en Brazilië dwarsbomen. ‘Er is meer economische samenwerking nodig om op te kunnen tegen de Amerikaanse macht in onze regio’, met deze woorden verwelkomde Chavez de regeringsleiders op het Venezolaanse toeristische eiland Margarita. ‘We zijn boven alles Zuid-Amerikanen, we moeten de krachten bundelen om ons Zuid-Amerikaanse thuisland groot te maken.’
Nog op de agenda stond een voorstel ter oprichting van een continentale bank, als alternatief voor het Internationaal Muntfonds en de Wereldbank, die onder zware VS-invloed staan, en het project om een 8000 km lange gasleiding te bouwen tussen Venezuela en Colombia. Venezuela is de vijfde grootste olie-exporteur naar de VS en is het enige Latijns-Amerikaanse land dat lid is van de OPEC (Organization of Petroleum Exporting Countries). Chavez tracht naar eigen zeggen ‘het Amerikaanse kolonialisme’ in te dijken en eigen invloed uit te breiden door gas uit de grote Venezolaanse voorraden tegen een betaalbare prijs aan te bieden op de Latijns-Amerikaanse markt.

Gevaar of oplossing

Veel waarnemers delen de kritiek van Chavez. De biodiesel en vooral ethanol zijn minder milieuvriendelijk dan ze vaak worden voorgesteld. Ze bedreigen zowel het milieu als de armere wereldbevolking. In Mexico steeg de prijs van tortilla’s door de boom van biobrandstoffen. Agrarische gemeenschappen worden omgevormd tot industriële maatschappijen en het regenwoud in Latijns-Amerika en Zuidoost-Azië maakt plaats voor grote velden vol biobrandstofgewassen.
Deze alternatieve brandstoffen alleen kunnen de toekomstige energieproblemen niet oplossen. Zelfs indien alle vruchtbare grond gebruikt zou worden om bio-energie te verbouwen, dan nóg zou niet voldaan kunnen worden aan de globale energievraag. Er is echter wel voldoende bewijs dat biobrandstoffen een goede bron voor hernieuwbare energie betekenen, maar overheden moeten goed toezien dat hun economische beleid en landbouwwetten voldoende aangepast zijn om schade te voorkomen.