‘Verenigde Naties hebben een imagoprobleem’

De merknaam VN biedt het VN-personeel geen bescherming meer. “We zijn een
doelwit geworden,” zegt Salim Lone, voormalig hoofd communicatie voor de VN
in Irak. Lone, die er bij was toen een bom op 19 augustus het hoofdkwartier
in Irak vernietigde, gelooft net als velen dat de VN in Irak gezien worden
als een onderdeel van de bezettingsmacht. Hij was niet de enige die gisteren
de bedenking maakte dat het neutrale imago van de VN heeft veel averij
opgelopen door de oorlog is Irak. Het was de rode draad doorheen een
speciale vergadering over de veiligheid van het VN-personeel.

De dood van 22 medewerkers in Bagdad is geen unicum in de geschiedenis van
de VN. Sinds hun oprichting zijn meer dan 2.000 VN-personeelsleden
en –vredeshandhavers gestorven, maar de lijkenteller staat dit jaar erg
hoog. Dat heeft alles te maken met perceptie, en daarom moeten de VN zich
uit de buurt houden van politieke en economische sancties, zegt Steven
Johnson van het Bureau voor de Coördinatie van Humanitaire Zaken (OCHA). “We
mogen dan wensen dat de VN gezien worden als neutraal en onpartijdig,” maar
de werkelijkheid is anders. “We kunnen nauwelijks verwachten dat mensen die
de ene dag met sancties om de oren worden geslagen ons de volgende dag
verwelkomen als we hen voedsel brengen. Zo werkt dat niet.”

Het imagoprobleem wordt in de hand gewerkt door de hoge concentratie
westerlingen op de missies. De VN moeten meer burgers uit derdewereldlanden
inzetten en nauwer samenwerken met organisaties als het Iraanse Rode Kruis
en de Ethiopian Rescue Service om “noodhulp uit de westerse sfeer te halen,
vindt Johnson.

Op korte termijn kunnen de VN veel verbeteren aan de beveiliging van hun
gebouwen en personeel. De veiligheid in het hoofdkwartier in Irak was
ondermaats, zo bleek als uit een rapport van experts onder leiding van de
Finse ex-president Maarti Ahtisaari na de aanslag van 19 augustus. VN-baas
Kofi Annan heeft de agentschappen en de programma’s die werken onder de
paraplu van de VN nu opgedragen om hun beveiliging te evalueren en te
verbeteren, een operatie die tegen het eind van volgend jaar voltooid moet
zijn. Eén van de meest dringende zaken volgens het rapport-Ahtisaari, is het
aanbrengen van een antisplinterfilm op alle ramen van de VN-gebouwen in New
York. De vakbond van de VN dringt aan op een veiligheidcheck voor al wie
het hoofdkwartier betreedt. Diplomaten, VN-personeel en geaccrediteerde
journalisten kunnen op vertoon van een badge daar nu zonder meer binnen
wandelen.